Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2013

Γκρέγκορ Μέντελ και οι «νόμοι της Μεντελικής κληρονομικότητας»



Ο Γκρέγκορ Γιόχαν Μέντελ (Gregor Mendel) ήταν ένας Αυστριακός μοναχός, γνωστός για τις μελέτες που πραγματοποίησε σχετικά με τους μηχανισμούς της κληρονομικότητας χαρακτηριστικών στα φυτά. Συχνά αναφέρεται και ως ο “πατέρας της Γενετικής, λόγω της σημασίας που είχαν οι νόμοι της Μεντελικής κληρονομικότητας και για τη μελέτη της κληρονομικότητας στα υπόλοιπα είδη, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου. Η αναγνώριση του επιστημονικού έργου του Μέντελ πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, δύο δεκαετίες μετά το θάνατό του.
Βιογραφία
Ο Γκρέγκορ Μέντελ (20 Ιουλίου, 1822 – 6 Ιανουαρίου, 1884) γεννήθηκε στην πόλη Χάιντσεντορφ της τότε Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Το ενδιαφέρον του για τις Φυσικές Επιστήμες αναπτύχθηκε αρκετά νωρίς. Κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας ο Μέντελ δούλεψε ως κηπουρός, ενώ σπούδασε για 2 χρόνια στο Φιλοσοφικό Ινστιτούτο του Όλομουτς. Το 1843 μόνασε στη μονή του τάγματος των Αυγουστινιανών στο Μπρυν (σημερινό Μπρνο). Ο Μέντελ γεννήθηκε με το όνομα Γιόχαν, το όνομα ‘Γκρέγκορ’ το απέκτησε με την είσοδό του στη μοναστική ζωή. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1847, ενώ το 1850 έδωσε εξετάσεις για τακτικός δάσκαλος, χωρίς όμως επιτυχία. Ένα χρόνο αργότερα στάλθηκε από τη μονή του στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης για σπουδές φυσικής, χημείας, μαθηματικών, ζωολογία και βοτανικής. Το 1854 επέστρεψε στο Μπρυν και δίδαξε Φυσικές επιστήμες στο Γυμνάσιο της πόλης. Στον κήπο της μονής του Μπρυν, ανάμεσα στα έτη 1856 και 1863, ο Μέντελ καλλιέργησε και μελέτησε περίπου 28.000 μπιζελιές. Τα πειράματα του οδήγησαν στη διατύπωση δύο νόμων σχετικά με τη κληρονομική διάδοση χαρακτηριστικών από γενιά σε γενιά φυτών. Αργότερα οι νόμοι αυτοί έγιναν γνωστοί ως ‘νόμοι της Μεντελικής κληρονομικότητας’ και αποτέλεσαν γενεσιουργό παράγοντα για την επιστήμη της Γενετικής.

Ο Γκρέγκορ Μέντελ – μνημείο στην πόλη Όλομουτς

Η έλξη του Μέντελ προς τη βοτανική έρευνα βασιζόταν στην αγάπη του για τη φύση. Οι σημειώσεις του Μέντελ στο περιθώριο (πολύ πρόσφατων τότε) έργων του Κάρολου Δαρβίνου επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι παρακολουθούσε από κοντά τις εξελίξεις στον τομέα της βοτανικής, αγοράζοντας και μελετώντας πρόσφατα εκδοθέντα βιβλία. Σημειώνεται βέβαια πως δεν ενδιαφερόταν μόνο για τα φυτά, αλλά και για τομείς όπως η μετεωρολογία και οι θεωρίες της εξέλιξης.
Ο Μέντελ συχνά αναρωτιόταν για τον τρόπο που τα φυτά αποκτούσαν μη τυπικά χαρακτηριστικά. Κατά τη διάρκεια μιας βόλτας του στον κήπο του μοναστηριού, εντόπισε μια μη τυπική ποικιλία του φυτού ornamental. Το μεταφύτευσε δίπλα σε μια τυπική ποικιλία του φυτού και επιδίωξε να παρατηρήσει αν στην επόμενη γενιά θα υπήρχε κάποια αλλαγή των χαρακτηριστικών της. Διαπίστωσε ότι τα φυτά-απόγονοι διατηρούσαν τα βασικά χαρακτηριστικά των προγόνων τους, με άλλα λόγια δεν επηρεάζονταν από το περιβάλλον. Αυτό το απλό ‘πείραμα’ αποτέλεσε γενεσιουργό αιτία για την ιδέα της κληρονομικότητας.
Γκρέγκορ Μέντελ
Το 1865, ο Μέντελ ανακοίνωσε σε δύο συναντήσεις της Φυσιογνωστικής Εταιρίας του Μπρυν τα αποτελέσματά του, τα οποία την ίδια χρονιά δημοσιεύτηκαν σε ένα άρθρο με τον τίτλο Πειράματα στον Υβριδισμό Φυτών (“Experiments on Plant Hybridization”). Ο Μέντελ έστειλε τα αποτελέσματά του στον Ελβετό Καρλ Βίλχελμ φον Νάγκελι, σημαντικό βοτανικό της εποχής, ο οποίος όμως δεν τα θεώρησε σημαντικά. Το 1869 ακολούθησε και δεύτερη δημοσίευσή τους, όμως παρά τις προσπάθειές του, η σημασία της έρευνας του Μέντελ αγνοήθηκε (προσωρινά) από την επιστημονική κοινότητα.
Η εξέλιξη αυτή σίγουρα επηρέασε τον Αυστριακό μοναχό, καθώς αποφάσισε να εγκαταλείψει για πάντα τα πειράματά του (η αλήθεια είναι πως ίσως ούτε ο ίδιος είχε αντιληφθεί τη σημασία των αποτελεσμάτων του, καθώς θεωρούσε πως η εφαρμογή τους περιοριζόταν σε περιορισμένο αριθμό ειδών). Έκτοτε ασχολήθηκε με τη διοίκηση του μοναστηριού του Μπρυν μέχρι το θάνατό του, στις 6 Ιανουαρίου του 1884, από χρόνια νεφρίτιδα.
Ανακαλύπτοντας ξανά την εργασία του Μέντελ
Δεν ήταν παρά στις αρχές του 20ου αιώνα που αναγνωρίσθηκε η σπουδαιότητα των ιδεών του Μέντελ. Το 1900, το έργο του ανακαλύφθηκε εκ νέου από τους Ούγκο Ντε Βρις (Hugo de Vries), Καρλ Κόρενς (Carl Correns), και Έριχ φον Τσέρμακ (Erich von Tschermak). Τα αποτελέσματά του σύντομα αντιγράφηκαν πιστά και βρέθηκε η γενετική σύνδεση. Οι βιολόγοι εστίασαν στη θεωρία, επειδή, αν και δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί ακόμα σε πολλά φαινόμενα, προσπαθούσε να επιτύχει την κατανόηση σε γονοτυπικό επίπεδο της κληρονομικότητας, στοιχείο που πίστευαν ότι έλλειπε από παλαιότερες μελέτες, οι οποίες επικεντρώνονταν σε φαινοτυπικές προσεγγίσεις. Η πιο σημαντική από αυτές τις μεταγενέστερες προσεγγίσεις ήταν η βιομετρική σχολή, του Καρλ Πίρσον (Karl Pearson) και του W.F.R. Weldon, η οποία βασίσθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό σε στατιστικές μελέτες φαινοτυπικών βιολογικών παραλαγών. Η πιο ισχυρή αντίθεση σε αυτή την σχολή προήλθε από τον Γουίλλιαμ Μπέιτσον (Willian Bateson), ο οποίος μάλλον ήταν αυτός που δημοσιοποιούσε περισότερο από όλους σε εκείνη την πρώιμη εποχή, τα οφέλη της θεωρίας του Μέντελ (η λέξη “γενετική” και μεγάλο μέρος της ορολογίας του κλάδου ξεκίνησε από τον Μπέιτσον). Αυτή η διαμάχη μεταξή των βιομετρητών και των Μεντελιανών ήταν εξαιρετικά ισχυρή τις πρώτες δύο δεκαετίες του 20ου αιώνα με τους βιομετρητές να διεκδικούν την στατιστική και μαθηματική αυστηρότητα και οι Μεντελιανοί να διεκδικούν την καλύτερη κατανόηση της βιολογίας. Στο τέλος και οι δύο προσεγγίσεις συντέθηκαν στην σύγχρονη σύνθεση της εξελικτικής βιολογίας, κυρίως μέσα από το έργο που διεξήγαγε ο Ρόναλντ Φίσερ (Ronald Fisher) το 1918.
Τα πειραματικά του αποτελέσματα έγιναν αργότερα το αντικείμενο σημαντικών διαφωνιών. Ο γνωστός στατιστικός Ronald Fisher ανέλυσε τα αποτελέσματα της αναλογίας του F1 (first filial) και βρήκε ότι ήταν κοντά στην ακριβή αναλογία 3 προς 1, γεγονός που προκαλεί δυσπιστία. Μόνο λίγοι θα κατηγορούσαν τον Μέντελ για επιστημονική παρανομία ή θα τα αποκαλούσαν επιστημονική απάτη -επανάληψη των πειραμάτων του κατέδειξε την ακρίβεια της υπόθεσής του- ωστόσο τα αποτελέσματα συνέχισαν να αποτελούν μυστήριο για πολλούς, παρόλο που συχνά παρατίθεται ως παράδειγμα της τάσης να συγκεντρώνουμε μόνο τις πληροφορίες εκείνες οι οποίες επιβεβαιώνουν την αρχική μας υπόθεση (confirmation bias) και γενικά υπάρχει η υποψία ότι μπορεί και να λογόκρινε τα αποτελέσματά του, διαφορετικά θα σκόνταφτε στο γεννετικό δεσμό. Η τυποποιημένη βοτανική συγγραφική συντομογραφία Mendel εφαρμόζεται στα είδη που περιέγραψε.
Ο Μέντελ, ο Δαρβίνος και ο Γκάλτον
Ο Μέντελ έζησε περίπου την ίδια εποχή με τον Βρετανό φυσιοδίφη Κάρολο Δαρβίνο (Charles Darwin)(1809-1882) και πολλοί φαντάστηκαν την ιστορική εξελικτική σύνθεση της φυσικής επιλογής του Δαρβίνου και της γενετικής του Μέντελ κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ο Μέντελ είχε διαβάσει μια γερμανική μετάφραση της “Καταγωγής των ειδών” του Δαρβίνου (όπως αποδεικνύεται από τα υπογραμμισμένα χωρία στο αντίγραφο στο μοναστήρι του), αφού τελείωσε το πείραμά του, αλλά πριν δημοσιεύσει την εργασία του. Ορισμένα χωρία της εργασίας του Μέντελ έχουν δαρβινικό χαρακτήρα, απόδειξη του ότι “H καταγωγή των ειδών” επηρέασε το γράψιμο του Μέντελ. O Δαρβίνος δεν είχε αντίγραφο της εργασίας του Μέντελ, αλλά είχε ένα βιβλίο του Φοκ (Focke) με αναφορές σε αυτή. Ο πιο μεγάλος ειδικός εκείνης της εποχής στην κληρονομικότητα ήταν ο εξάδελφος του Δαρβίνου, Φράνσις Γκάλτον (Francis Galton), ο οποίος είχε μαθηματικές ικανότητες, οι οποίες έλειπαν από το Δαρβίνο και ο οποίος θα μπορούσε να είχε καταλάβει την εργασία, αν την είχε δει. Σε κάθε περίπτωση, η σύγχρονη εξελικτική σύνθεση δεν ξεκίνησε παρά τη δεκαετία του 1920, εποχή κατά την οποία η στατιστική είχε προχωρήσει αρκετά ώστε να μπορέσει να προχωρήσει με τη γενετική και την εξέλιξη.

Γενετιστές Υπολόγισαν Την Ημερομηνία Δημοσίευσης Της «Ιλιάδας».


Οι επιστήμονες που αποκωδικοποιούν τη γενετική ιστορία του ανθρώπου με την παρακολούθηση της μετάλλαξης των....
γονιδίων εφάρμοσαν την ίδια τεχνική σε ένα από τα πιο αρχαία κείμενα του Δυτικού κόσμου με σκοπό την αποκάλυψη της ημερομηνίας που γράφτηκε για πρώτη φορά.

Το κείμενο είναι η "Ιλιάδα" του Ομήρου και - αν υπήρξε ένα τέτοιο πρόσωπο - πιθανότατα το έγραψε το 762 π.Χ., με 50 χρόνια διαφορά πάνω κάτω, ανακάλυψαν οι ερευνητές . Η «Ιλιάδα» αφηγείται την ιστορία του Τρωικού Πολέμου - αν υπήρξε ένας τέτοιος πόλεμος - με τους Έλληνες να μάχονται τους Τρώες.
Οι ερευνητές που έλαβαν μέρος στη έρευνα αποδέχθηκαν την κοινή πεποίθηση ότι ο πόλεμος συνέβη και κάποιος με το όνομα Όμηρος έγραψε γι 'αυτόν, είπε ο Mark Pagel, ένας εξελικτικός θεωρητικός στο Πανεπιστήμιο του Reading στην Αγγλία. Στους συνεργάτες του περιλαμβάνονται ο Eric Altschuler, γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Ιατρικής και Οδοντιατρικής του Νιου Τζέρσεϋ, στο Newark, και ο Andreea S. Calude, γλωσσολόγος επίσης στο Reading και το Sante Fe Ινστιτούτο στο Νέο Μεξικό.Εργάστηκαν πάνω στο τυποποιημένο κείμενο του επικού ποιήματος.
Η ημερομηνία που βρήκαν συμφωνεί με την χρονολόγηση που έχουν συμπεράνει οι περισσότεροι ειδικοί ως έτος γραφής της «Ιλιάδας», έτσι η έκθεση, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Bioessays , δεν θα δημιουργήσει διαμάχες ανάμεσα στους ειδικούς. Η μελέτη επιβεβαιώνει ως επί το πλείστον αυτό που ήδη δέχεται ως σωστό η επιστημονική κοινότητα, ότι γράφτηκε δηλαδή γύρω στον όγδοο αιώνα π.Χ.
Αυτό που ανακάλυψαν οι γενετιστές με αυτή την εργασία δεν θα πρέπει να προκαλέσει καμία έκπληξη, είπε ο Pagel .
"Οι Γλώσσες συμπεριφέρονται ακριβώς όπως τα γονίδια," δήλωσε ο Pagel."Είναι ακριβώς ανάλογα. Προσπαθήσαμε να τεκμηριώσουμε τις κανονικότητες στη γλωσσική εξέλιξη και να μελετήσουμε το λεξιλόγιο του Ομήρου ως έναν τρόπο για να δούμε αν η γλώσσα εξελίσσεται με τον τρόπο που πιστεύουμε ότι γίνεται. Αν ναι, τότε θα πρέπει να είμαστε σε θέση να βρούμε μια ημερομηνία για τον Όμηρο."
Είναι απίθανο να υπήρξε ποτέ ένας άνδρας με το όνομα Όμηρος, που έγραψε την «Ιλιάδα».Ο Brian Rose, καθηγητής κλασικών σπουδών και επιμελητής του Μεσογειακού τμήματος του Πανεπιστημίου του Μουσείου της Πενσυλβάνια , δήλωσε ότι είναι σαφές ότι η "Ιλιάδα" είναι μια συλλογή προφορικής παράδοσης που μας πηγαίνει πίσω στον 13ο αιώνα π.Χ.
«Είναι ένα αμάλγαμα πολλών ιστοριών που επικεντρώθηκε σε συγκρούσεις σε μια συγκεκριμένη περιοχή της βορειοδυτικής Τουρκίας," δήλωσε ο Rose.
Η ιστορία της "Ιλιάδας" είναι γνωστό, γεμάτο χαρακτήρες όπως η Ελένη της Τροίας, ο Αχιλλέας, ο Πάρης, ο Αγαμέμνονας και έναν αριθμό από θεούς και θεές που συμπεριφέρονται άσχημα. Εξιστορεί πώς ένας γιγαντιαίος στόλος ελληνικών πλοίων έπλευσαν διαμέσου της "σκοτεινής θάλασσας κρασιού" με σκοπό την πολιορκία της Τροίας και την ανάκτηση μίας κλεμμένης γυναίκας.Συνέχεια της είναι η Οδύσσεια.
Οι Κλασικιστές και οι αρχαιολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι η Τροία υπήρξε και είναι σχεδόν σίγουροι για την τοποθεσία της . Τον 19ο αιώνα, ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν και ο Άγγλος Frank Calvert έφεραν στο φως μέσω ανασκαφών αυτό που είναι γνωστό ως η ακρόπολη της Τροίας και βρήκαν στοιχεία μιας στρατιωτικής σύγκρουσης που έλαβε μέρος τον 12ο αιώνα π.Χ. Είτε ήταν ένας πόλεμος μεταξύ της Τροίας και ενός ξένου στοιχείου, ή ένας εμφύλιος πόλεμος , δήλωσε ο Rose.
Η συλλογή που γνωρίζουμε ως «Ιλιάδα» γράφτηκε αιώνες αργότερα, την ημερομηνία που ο Pagel προτείνει.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τα λόγια στην "Ιλιάδα" με τον ίδιο τρόπο που παρακολουθούν τα γονίδια στο γονιδίωμα.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα γλωσσικό εργαλείο που ονομάζεται λίστα λέξεων Swadesh , που δημιουργήθηκε τις δεκαετίες του 1940 και του 1950 από τον Αμερικανό γλωσσολόγο Morris Swadesh. Ο κατάλογος περιλαμβάνει περίπου 200 έννοιες που έχουν προφανώς λέξεις σε κάθε γλώσσα και κάθε πολιτισμό, είπε ο Pagel . Αυτές είναι συνηθισμένες λέξεις για τα μέρη του σώματος, χρώματα, απαραίτητες σχέσεις όπως "πατέρας" και "μητέρα".
Έψαξαν για λέξεις της λίστας Swadesh στην «Ιλιάδα» και βρήκαν 173 από αυτές. Στη συνέχεια, μέτρησαν πόσο άλλαξαν.
Από scientificamerican


Μαζικές Ιστορικές Αυτοκτονίες


Πολλές φορές η πραγματικότητα μπορεί να ξεπεράσει και την πιο νοσηρή φαντασία. Αυτό ισχύει σίγουρα με την περίπτωση των αυτοκτονιών που έχουν γίνει σε σέκτες. Οι παρακάτω ιστορίες είναι πλούσιες σε θάνατο και αίμα και είναι αληθινές. 

Αν και συχνά χαρακτηρίζεται από κτηνωδία και ανοησία, η τελετουργική αυτοκτονία είναι πραγματική και έχει συμβεί σε πολλές περιπτώσεις στην ιστορία. Τα κίνητρα πίσω από τις μαζικές αυτοκτονίες ποικίλουν. Στις αρχαίες εποχές και κατά τη διάρκεια των Σκοτεινών Χρόνων (Μεσαίωνας) ήταν συνηθισμένο για ολόκληρες ομάδες ανθρώπων να αυτοκτονούν ώστε να αποφύγουν την υποδούλωση σε εχθρικούς εισβολείς, ενώ στους περασμένους αιώνες η τελετουργική αυτοκτονία έχει απαντηθεί σε θρησκευτικά παρακλάδια και αποκρυφιστικές σέκτες.

10. Puputan, Μπαλί


Η τιμή και η περηφάνια ήταν οι κολώνες των αρχαίων βασιλείων σε όλον τον κόσμο σε βαθμό που ο θάνατος ήταν προτιμητέος από την υποδούλωση. Το 1906 μια τελετουργική ομαδική αυτοκτονία στο Μπαλί, γνωστή ως Puputan, έγινε, έτσι ώστε αυτοί που μετείχαν σ' αυτή να αποφύγουν τη σύλληψή τους και την σκλαβιά από τους Ολλανδούς κατακτητές. Ο επικεφαλής (Raja) διέταξε να καούν όλα τα πολύτιμα αντικείμενα και όλοι, από το πιο μικρό παιδί μέχρι τις γυναίκες και τους ιερείς, να βηματίσουν τελετουργικά προς τους επιτιθέμενους. Όταν βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με την ολλανδική στρατιά, ο επικεφαλής ιερέας έσπρωξε ένα στιλέτο βαθιά μέσα στην καρδιά του Raja δίνοντας το σινιάλο για την τελετή του Puputan. Από τη στιγμή αυτή όλη η ομάδα των ανθρώπων ταυτόχρονα άρχισαν να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο, ενώ οι γυναίκες κοροϊδευτικά εκσφενδόνιζαν χρήματα και κοσμήματα στα έκπληκτα στρατεύματα. Πάνω από 1000 άνθρωποι από το Μπαλί αυτοκτόνησαν αυτό το ζεστό απόγευμα του Σεπτέμβρη, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι το έργο που θα έκαναν οι Ολλανδοί. Σήμερα τα παιδιά μαθαίνουν για το Puputan και η μέρα μνημονεύεται με αναπαραστάσεις του γεγονότος. 


9. Τάγμα του Ναού του Ηλίου, Ελβετία και Καναδάς


Το Τάγμα του Ναού του Ηλίου είχε αρχηγείο στην Ελβετία και λειτουργούσε επίσης στον Καναδά. Πρόκειται για μια μυστική εταιρεία που πίστευε ότι οι Ιππότες του Ναού εξακολουθούν να υπάρχουν. Οι σκοποί τους ήταν να ιδρύσουν σωστές έννοιες εξουσίας και δύναμης στον κόσμο ώστε να προετοιμάσουν τον κόσμο για την Δευτέρα Παρουσία του Ιησού και να ενοποιήσουν τις Χριστιανικές και Ισλαμικές πίστεις. Στις δραστηριότητές τους περιλαμβάνονταν ένα μείγμα πρώιμου Προτεσταντικού Χριστιανισμού και Φιλοσοφίας του New Age. Για πολλά χρόνια είχαν συνδεθεί δολοφονίες και αυτοκτονίες με τη σέκτα, συμπεριλαμβανόμενης μιας δολοφονίας στον Καναδά που έγινε το 1994 και αφορούσε ένα αγόρι 3 μηνών, το οποίο είχε θυσιαστεί τελετουργικά γιατί αναγνωρίστηκε ότι ήταν ο Αντίχριστος. Και τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, 48 ενήλικες και παιδιά βρέθηκαν νεκροί με πυροβολισμό στο κεφάλι, θύματα μιας μαζικής αυτοκτονίας σε έναν Ελβετικό υπόγειο ναό που είχε διακοσμηθεί με αντικείμενα που συμβόλιζαν το Ναό. 


8. Χαρακίρι, Ιαπωνία


Μια αληθινή ιστορία τρόμου που περιλαμβάνει αίμα, σπλάχνα και μαχαίρια έχει τη μορφή της Ιαπωνικής τελετουργικής αυτοκτονίας που είναι γνωστή ως Seppuku ή Harakiri. Ως τμήμα του κώδικα τιμής Bushido των Samurai, η αυτοκτονία με μαχαίρωμα στην κοιλιά ήταν μια πρακτική που αποσκοπούσε στη διατήρηση της τιμής ή στη μείωση της ντροπής. Ο μελλοθάνατος έπαιρνε ένα κοντό ξίφος που είναι γνωστό ως tanto και το βύθιζε στην κοιλιά του, κάνοντας μια βασανιστικά οδυνηρή και θανάσιμη τομή. Στο τέλος, για να διασφαλίσει τον θάνατο, ο βοηθός του Samurai τον αποκεφάλιζε. Ήταν ένα συνηθισμένο έθιμο στις μάχες έτσι ώστε οι πολεμιστές απέφευγαν τον θάνατο ή τα βασανιστήρια από τον εχθρό, αν και χρησιμοποιούνταν επίσης για να τιμωρήσει σοβαρά παραπτώματα. Αν και η τιμωρία από την κυβέρνηση καταργήθηκε το 1873, το εθελοντικό Χαρακίρι αναφέρεται και μέχρι τον εικοστό αιώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, πολλοί στρατιώτες και πολίτες έκαναν δημόσια Seppuku ώστε να αποφύγουν την παράδοση. Και μετά, το 1970, μια ομάδα από επαναστάτες έκαναν δημόσια Seppuku στα αρχηγεία της Ιαπωνικής Εθνικής Άμυνας, μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να κάνουν πραξικόπημα.


7. Οι Επαναστάτες Sicarii, στη Μασάντα του Ισραήλ



Το 60 μΧ., μια εποχή που το δόρυ και ο καταπέλτης ήταν τα όπλα του πολέμου, η Ρωμαϊκή κατάκτηση της Ιουδαίας έκανε 960 ζηλωτές Εβραίους να ξεσηκωθούν και να πάνε να οχυρωθούν στην κορφή του φυσικού οχυρού του Βασιλιά Ηρώδη. Το φρούριο, χτισμένο πάνω σε ένα πέτρινο οροπέδιο στην Ιουδαϊκή έρημο, ήταν (και παραμένει ακόμα) το σημείο αρχαίων οχυρώσεων και ανακτόρων. Η ομάδα έμεινε εκεί για μισή δεκαετία, χτίζοντας σπίτια και σταδιακά επεκτεινόμενη, μέχρι την Ρωμαϊκή πολιορκία του 72 μΧ. που ο Αυτοκράτορας Λούσιος Φλάβιος Σίλβιος διέταξε την κατασκευή μιας κολοσσιαίας ράμπας για να παραβιάσει τα τείχη του φρουρίου και να συλλάβει τους επαναστάτες. Δεν ήξερε όμως ότι στην κορυφή ήταν κτίρια που καίγονταν και τα σάπια πτώματα αυτών που είχαν επιλέξει τον θάνατο από την παράδοση. Μόνο δύο γυναίκες και πέντε παιδιά επέζησαν για να διηγηθούν την ιστορία του πώς οι άνθρωποί τους εξολοθρεύτηκαν, μαζεύτηκαν με τα λόγια ενός ζηλωτή αρχηγού, του Eleazar ben Yair, στην τελευταία του ομιλία: «Ας αφήσουμε τις γυναίκες μας να σκοτωθούν πριν ατιμαστούν, και τα παιδιά μας πριν δοκιμάσουν τη σκλαβιά και αφού τους σφάξουμε ας εφαρμόσουμε αυτό το ένδοξο ευεργέτημα αμοιβαία ο ένας στον άλλο...» 


6. Jauhar, Rajput, στην Ινδία


Μια παρόμοια ιστορία ξετυλίχτηκε στα βάθη της Ινδικής χερσονήσου. Το Jauhar (αυτοθυσία) περιγράφει την πρακτική της ομαδικής αυτοκτονίας γυναικών που έγινε στα βασίλεια του Rajput τα χρόνια του Mughal, έτσι ώστε οι γυναίκες να αποφύγουν την σύλληψη και την ατίμωση στα χέρια των εχθρικών εισβολέων. Στον 14ο αιώνα, η Rani Padmini, βασίλισσα του Chittor, άφησε όλες τις κυρίες της αυλής και τα παιδιά τους να πηδήξουν μέσα σε μια υπαίθρια φωτιά ώστε να προστατευτούν από τον λάγνο στρατό του Σουλτάνου του Δελχί. Την ώρα που οι γυναίκες και τα παιδιά αυτοθυσιάζονταν, οι άντρες (πατέρες, σύζυγοι και γιοι) κινήθηκαν κατά τους επιτιθέμενους, αντιμετωπίζοντας σίγουρο θάνατο, μια πρακτική που είχε ως σκοπό να προστατεύσει την τιμή και των δύο φύλων. Μια δεύτερη και τρίτη Jauhar έλαβε χώρα στο Chittor κατά τον 16ο αιώνα, όπου έγινε εξάλειψη ολόκληρων Rajput σογιών. 


5. Αυτοθυσία, Βιετνάμ

Η τελετουργική αυτοκτονία δε συνδέεται πάντοτε με υπερφυσικά αφιερώματα ή λογική σωτηρίας από αμαρτίες, κάτι που έχει συμβεί αρκετές φορές στη σύγχρονη εποχή. Στην περίπτωση των Βουδιστών μοναχών στη δεκαετία του 60 η τελετουργική αυτοκτονία ήταν ένα σημάδι διαμαρτυρίας εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ. Ο μοναχός Thch Quang Duc, χωρίς να φοβηθεί κάηκε μέχρι θανάτου σε έναν πολυσύχναστο δρόμο της Σαϊγκόν το 1963 ώστε να διαμαρτυρηθεί για την δίωξη των Βουδιστών από την κυβέρνηση του Νότιου Βιετνάμ. Παρόλο που τιμήθηκε ως Bodhisattva (ον το οποίο έχει κατακτήσει τη Νιρβάνα) από τις παγκόσμιες κοινότητες Βουδιστών, η κυβέρνηση αποκήρυξε την πράξη και τιμώρησε ακόμα περισσότερο τους μοναχούς, πολλοί από τους οποίους ακολούθησαν το παράδειγμα του Thch Quang Duc εκτελώντας δημόσιες αυτοθυσίες σε πολυσύχναστα μέρη. Αν και το να προκαλέσει κανείς βλάβη στον εαυτό του απαγορεύεται στην Βουδιστική θρησκεία, η αυτοθυσία θεωρήθηκε ως ανιδιοτελής δράση από τους μοναχούς, μια πράξη που διέδωσε το φως του Dharma και άνοιξε τα μάτια αυτών που ήταν γύρω τους. 


4. Η Πύλη του Ουρανού (Heaven's Gate), στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια


Η επόμενη αναφορά είναι μια πραγματική ιστορία τρόμου που συνδυάζει τη θρησκεία με την επιστημονική φαντασία και τα UFO. Πρόκειται για τη σέκτα Heaven's Gate που διέπρεψε το 1970 και της οποίας το σύστημα πεποιθήσεων βασίστηκε σε ένα μείγμα Χριστιανικών ιδεών για την αποκάλυψη και στοιχείων επιστημονικής φαντασίας. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της σέκτας ο πλανήτης Γη θα εξαλειφόταν από υπερφυσικές δυνάμεις και ο μόνος τρόπος σωτηρίας ήταν η απόδραση στο «Επόμενο Επίπεδο». Σύμφωνα με τον ιδρυτή της, Marshall Applewhite, η απόδραση αυτή θα μπορούσε να κατορθωθεί μέσω μιας ασκητικής ύπαρξης, κάτι που σήμαινε απόσπαση από τα οικογενειακά δεσμά, τους φίλους, την εργασία, τα περιουσιακά στοιχεία και άλλα στοιχεία της σύγχρονης ύπαρξης. Το 1997 ωστόσο, ο Applewhite ανακοίνωσε έναν σύντομο δρόμο για το Επόμενο Επίπεδο: να επιβιβαστούν σε ένα διαστημικό σκάφος που ακολουθούσε την ουρά του κομήτη Hale-Bopp. Στις 26 Μαρτίου, όταν ο κομήτης ήταν στην πιο φωτεινή του κατάσταση, ο Applewhite και 38 από τους οπαδούς του αυτοκτόνησαν έτσι ώστε να εγκαταλείψουν τις γήινες μορφές τους και να αποκτήσουν πρόσβαση στο UFO.


3. Ο κλάδος των Δαυιδιανών από τους Αντβεντιστές της Έβδομης Ημέρας, στο Waco του Τέξας

Ο «Κλάδος» είναι (χρησιμοποιείται ενεστώτας γιατί εξακολουθεί να υπάρχει) μια Προτεσταντική σέκτα που γεννήθηκε το 1959 σε ένα σχίσμα με την εκκλησία των Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας, όταν η Florence Houteff ανακοίνωσε τη Δευτέρα Παρουσία του Ιησού σε μια σύναξη στην κορφή ενός λόφου στο Τέξας. Μετά την αποτυχία της προφητείας, ένας αριθμός από «Προφήτες» έγιναν κεντρικά πρόσωπα, με τον πιο αξιοπρόσεχτο από αυτούς να είναι ο Vernon Howell (αργότερα μετονομάστηκε σε David Koresh), που έκανε κατήχηση στην ομάδα ώστε να πιστέψουν ότι μόνο αυτός είχε την ευθύνη και την εξουσιοδότηση να προφητεύει και να αναπαράγει τον «Οίκο του Δαυίδ». Το 1994, μετά από καταγγελίες για παράνομη κατοχή πυροβόλου όπλου και εκμετάλλευση ανηλίκου, το γραφείο ATF (Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives) εξασφάλισε ένταλμα για να εξετάσει τις κατηγορίες αυτές. Αλλά η επίθεσή τους αντιμετωπίστηκε με οχύρωση και πυροβολισμούς. Μετά από πολλές μέρες μάχης, το FBI φοβήθηκε για μαζικές αυτοκτονίες και προσπάθησε να παγιδεύσει τους οπαδούς με δακρυγόνα. Αλλά το συγκρότημα είχε πιάσει φωτιά από μέσα, σκοτώνοντας 80 ανθρώπους. Παραμένει άγνωστο το εάν επρόκειτο τελικά για μαζική αυτοκτονία ή αυτό ήταν κάλυψη από το FBI. 


2. Κίνηση για την Αποκατάσταση των 10 Εντολών του Θεού, Ουγκάντα

Η συγκεκριμένη κίνηση ήταν ένα Καθολικό παρακλάδι που ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1980 μετά από ένα υποτιθέμενο όραμα της Παρθένου Μαρίας, που παρήγγειλε άκαμπτη υπακοή στις Δέκα Εντολές. Τα μέλη της σέκτας μιλούσαν πολύ λίγο και κάποιες φορές υιοθετούσαν νοηματική μη φωνητική γλώσσα για να αποφύγουν να δώσουν λανθασμένες εντυπώσεις στους μάρτυρες γείτονές τους, απέφευγαν τη σεξουαλική επαφή για να αποφύγουν τη μοιχεία και νήστευαν δύο φορές τη βδομάδα. Καθώς υπέθεταν ότι πλησίαζε ο χρόνος της αποκάλυψης, ενθαρρύνονταν η ημερήσια εξομολόγηση, όπως επίσης το ξεπούλημα της περιουσίας τους και σταμάτησαν ακόμα και να εργάζονται στα χωράφια. Ωστόσο, όταν η «Ημέρα της Κρίσεως» δε συνέβη, οι οπαδοί άρχισαν να αμφισβητούν την αυθεντικότητα του ηγέτη τους και έτσι ανακοινώθηκε μια δεύτερη Ημέρα της Κρίσεως για την 17η Μαρτίου του 2000, όπου όλοι οι 1000 οπαδοί, ενήλικες και παιδιά, προσκαλέστηκαν να εορτάσουν την επικείμενη σωτηρία τους. Δεν ήξεραν όμως ότι η εορτή αυτή θα κορυφωνόταν με την θυσία και τη δηλητηρίασή τους. 


1. Ο Ναός των Ανθρώπων, η Σφαγή στην Jonestown της Γουιάνα

Η πιο αποκρουστική και τρομακτική ιστορία μαζικής αυτοκτονίας έγινε από μέλη του Ναού των Ανθρώπων, μια σέκτα που γεννήθηκε στη δεκαετία του 1950 με τον υποτιθέμενο στόχο την άσκηση Αποστολικού Σοσιαλισμού. Τη δεκαετία του 1970 εγκαταστάθηκε μια ιεραποστολή στην Γουιάνα που ονομαζόταν «Jonestown», αποτελώντας μια υποτιθέμενη φιλανθρωπική κομμουνιστική κοινότητα καθώς και άσυλο για φυλετική και κοινωνική ισότητα με αυτοανακηρυγμένο ηγέτη τον Jim Jones. Ο Jones, που ισχυριζόταν ότι ήταν ο Μεσσίας, εφήρμοσε στρατηγικές νοητικού ελέγχου προκαλώντας πλύση εγκεφάλου στη σέκτα και απέκτησε πλήρη και αδιαφιλονίκητη αφοσίωση. Είχε φτιάξει ακόμα και τρύπες βασανιστηρίων για να επιλύει προβλήματα πειθαρχίας (για ενήλικες και παιδιά) και ασκούσε σεξουαλικό έλεγχο σε γυναίκες και παιδιά. Το Νοέμβριο του 1978 ξεκίνησαν να συμβαίνουν περίεργες εξαφανίσεις, συμπεριλαμβανομένου του φόνου του γερουσιαστή Leo Ryan που είχε σταλεί από την Καλιφόρνια για να επιθεωρήσει την κατάσταση και ενός αριθμού φυγάδων από τον καταυλισμό. Με το φόβο για αμερικανικά αντίποινα ο Jones άσκησε πλύση εγκεφάλου στους 912 οπαδούς του ώστε να διατηρήσουν τον Ναό των Ανθρώπων στην αιωνιότητα, πράγμα που θα κατάφερναν κάνοντας την υπέρτατη θυσία. Δηλητηριάζοντας τον εαυτό τους, έλαβαν μέρος στη μεγαλύτερη ομαδική αυτοκτονία στη σύγχρονη ιστορία.


Από το rip-people

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

ΤΟ ΣΟΦΟ ΤΕΣΤ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ - Μήπως είναι καιρός να βάλουμε κι εμείς αυτό το σοφό τεστ στη ζωή μας;



Το σοφό τεστ του Σωκράτη που πρέπει να το εφαρμόζουμε κι' εμείς
Μια μέρα, εκεί που ο μεγάλος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτης έκανε τη βόλτα του στην Ακρόπολη, συνάντησε κάποιον γνωστό του, ο οποίος του ανακοίνωσε ότι έχει να του πει κάτι πολύ σημαντικό που άκουσε για κάποιον από τους μαθητές του.
Ο Σωκράτης του είπε ότι θα ήθελε, πριν του πει τι είχε ακούσει, να κάνουν το τεστ της "τριπλής διύλισης".

"- Τριπλή διύλιση;" ρώτησε με απορία ο γνωστός του.


- Ναι, πριν μου πεις τι άκουσες για το μαθητή μου θα ήθελα να κάτσουμε για ένα λεπτό να φιλτράρουμε αυτό που θέλεις να μου πεις.

- Το πρώτο φίλτρο είναι αυτό της αλήθειας.
Είσαι λοιπόν εντελώς σίγουρος ότι αυτό που πρόκειται να μου πεις είναι αλήθεια;

- Ε... όχι ακριβώς, απλά το άκουσα όμως και...

-Μάλιστα, άρα δεν έχεις ιδέα αν αυτό που θέλεις να μου πεις είναι αλήθεια ή ψέματα.

- Ας δοκιμάσουμε τώρα το δεύτερο φίλτρο, αυτό της καλοσύνης.
Αυτό που πρόκειται να μου πεις για τον μαθητή μου είναι κάτι καλό;

- Καλό; Όχι το αντίθετο μάλλον...

- Άρα, συνέχισε ο Σωκράτης, θέλεις να πεις κάτι κακό για τον μαθητή μου αν και δεν είσαι καθόλου σίγουρος ότι είναι αλήθεια.

Ο γνωστός του έσκυψε το κεφάλι από ντροπή και αμηχανία.

- Παρόλα αυτά, συνέχισε ο Σωκράτης, μπορείς ακόμα να περάσεις το τεστ γιατί υπάρχει και το τρίτο φίλτρο.

Το τρίτο φίλτρο της χρησιμότητας.
Είναι αυτό που θέλεις να μου πεις για τον μαθητή μου κάτι που μπορεί να μου φανεί xρήσιμο σε κάτι;

- Όχι δεν νομίζω...

- Άρα λοιπόν αφού αυτό που θα μου πεις δεν είναι ούτε αλήθεια, ούτε καλό, ούτε χρήσιμο, γιατί θα πρέπει να το ακούσω;

Ο γνωστός του έφυγε ντροπιασμένος,
έχοντας πάρει ένα καλό μάθημα...

Μήπως είναι καιρός να βάλουμε κι εμείς αυτό το σοφό τεστ στη ζωή μας;

http://kostasedessa.blogspot.gr/

Κόσμικ.Το εξωγήινο μωρό της Τασκένδης.


Ήταν 14 Ιουλίου του 1983 και ώρα 8 μ.μ στο χωριό Σοσβόνσκα  στα βορειοανατολικά της Τασκένδης,ο ήλιος μόλις είχε δύσει και ξαφνικά ένα ισχυρό κόκκινο φως καλύπτει τον ουρανό και μια τρομερή έκρηξη αντηχούσε στα βουνά,ο ουρανός  αμέσως πήρε το χρώμα της πορφύρας,το φαινόμενο έγινε ορατό και από τα γύρω χωριά όπως το Καραμπάλτι και το Κας Τερκιμέν. Ελικόπτερα του στρατού εντοπίζουν το σημείο της έκρηξης και αμέσως καταφθάνει στην περιοχή ειδικό κλιμάκιο του στρατού αποτελούμενο από ειδικούς επιστήμονες-ερευνητές ενώ δυνάμεις του στρατού αμέσως αποκλείουν την περιοχή απαγορεύοντας την πρόσβαση στον οποιοδήποτε.Πληροφορίες μιλάνε για αγνώστου ταυτότητος ιπτάμενο αντικείμενο διαμέτρου 30 μέτρων και για καμμένα απομεινάρια σωμάτων όμοια με ανθρώπινα... 4 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά στους λόφους της Τασκενδης εντοπίζουν και ένα άλλο αντικείμενο το οποίο έπεσε και αυτό από τον ουρανό και ήταν μια μεταλλική κάψουλα σε σχήμα αβγού με μήκος περίπου 2 μέτρα και ήταν εφοδιασμένη με κάποιο σύστημα προσγείωσης αποτελούμενο από ρουκέτες.Με εντολή του συνταγματάρχη,που είχε το γενικό πρόσταγμα της αποστολής,ανοίγεται η κάψουλα και έκπληκτοι αντικρίζουν ένα ον που έμοιαζε με ανθρώπινο μωρό  σε κατάσταση ''ύπνου'', αμέσως μεταφέρεται στο Ινστιτούτο ιατρικών ερευνών  και επικεφαλής γιατρός τίθεται ο Μιχαήλ Ιμπραγκίμοφ και περιγράφει στην αναφορά του το μωρό ως εξής......Έχει ύψος 66 εκατοστά και βάρος 11 κιλά,έχει ανθρώπινη μορφή εκτός από τις μεμβράνες που έχει ανάμεσα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών γεγονός που σημαίνει ότι ενδεχομένως το ον αυτό να περνάει πολλές ώρες μέσα σε νερό,οι ακτίνες Χ φανερώνουν ανθρώπινη ανατομία με εξαίρεση την καρδιά η οποία είναι μεγαλύτερη και βρίσκεται στην ίδια θέση με των ανθρώπων,το αίμα του έχει κανονική πίεση και εκπέμπει υψηλό αριθμό σωματιδίων,πράγμα που σημαίνει ότι η τηλεπάθεια είναι ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη....  Το νοσηλευτικό προσωπικό του ιδρύματος ''βαφτίζει'' το μωρό και του δίνει το όνομα Κόσμικ....Το μωρό δεν έχει μαλλιά ούτε βλεφαρίδες και τα μάτια του έχουν πορφυρό χρώμα τα οποία δεν τα κλείνει ποτέ και υποθέτουν ότι κοιμάται μετρώντας τους σφυγμούς του. Σύμφωνα με τον δόκτορ Ιμπραγκίμοφ το μωρό καταλαβαίνει ότι οι γονείς του είναι νεκροί και ότι βρίσκεται σε ένα περιβάλλον άγνωστο,η μόνη αντίδραση του μωρού ήταν όταν του έδωσαν να φάει σπανάκι το οποίο το έφαγε με ευχαρίστηση και ήταν το μόνο που έφαγε από όλες τις τροφές που προσπάθησαν να του δώσουν,το μωρό ήταν υγιές αλλά οι γιατροί δεν ξέρουν κατά πόσο θα άντεχε σε ανθρώπινες ασθένειες καθώς δεν γνώριζαν τον βαθμό ανοσίας του οργανισμού του,μια απλή ίωση για εμάς ίσως για το μωρό να ήταν θανατηφόρα.

Μετά από λίγους μήνες παρακολούθησης του Κόσμικ οι αρμόδιες αρχές ανακοινώνουν ξαφνικά το θάνατο του,είναι όμως έτσι;Μήπως ο Κόσμικ ανταποκρίθηκε τελικά στα ερεθίσματα των επιστημόνων και επικοινώνησε μαζί τους;


πηγη

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑΣ

Το χαμόγελο είναι ο καλύτερος τρόπος για να παρουσιάσεις τον εαυτό σου, ενώ βοηθά την καλύτερη λειτουργία του σώματος. Είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας μακροζωίας. Εμείς σας παρουσιάζουμε και τους υπόλοιπους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να χαμογελάτε...

1. Το χαμόγελο μας κάνει γοητευτικούς. Είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους για να μας πλησιάσει κάποιος. Όταν βλέπουμε κάποιον να χαμογελά, υποσυνείδητα θέλουμε να τον πλησιάσουμε για να μάθουμε γιατί το κάνει.

2. Το χαμόγελο αλλάζει τη διάθεσή μας. Την επόμενη φορά που δεν θα αισθανθείτε καλά, προσπαθήστε να χαμογελάσετε και όλα θα αλλάξουν. Το χαμόγελο μπορεί ακόμα και να καταφέρει να «ξεγελάσει» το σώμα, με άμεσα αποτελέσματα.

3. Το χαμόγελο είναι μεταδοτικό. Όταν το χαμόγελο κάποιου είναι αυθεντικό, κάνει και τους άλλους πιο ευτυχισμένους. Αυτό σας κάνει άμεσα πιο προσιτό.

4. Το χαμόγελο ανακουφίζει από το στρες. Το στρες είναι κάτι το οποίο συχνά δεν μπορούμε να κρύψουμε. Το χαμόγελο μας κάνει να μην μοιάζουμε τόσο κουρασμένοι και καταπονημένοι. Όταν είστε αγχωμένος, χαμογελάστε: θα αισθανθείτε αμέσως καλύτερα και έτοιμος για δράση.

5. Το χαμόγελο κάνει καλό στο ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό συμβαίνει επειδή μας κάνει να χαλαρώνουμε κι έτσι συμβάλει στην καλύτερη άμυνα του οργανισμού σε κρυολογήματα.

6. Το χαμόγελο μειώνει την αρτηριακή πίεση. Αν έχετε πιεσόμετρο στο σπίτι, μπορείτε να το επιβεβαιώσετε. Καθίστε για λίγα λεπτά και μετρηθείτε. Μετά χαμογελάστε και μετρηθείτε ξανά ενώ χαμογελάτε. Θα δείτε αμέσως την διαφορά.

7.Το χαμόγελο απελευθερώνει ενδορφίνες και σεροτονίνη. Πρόκειται για χημικές ουσίες του νευρικού μας συστήματος, απαραίτητες για καλή διάθεση. Με λίγα λόγια, το χαμόγελο είναι ένα φυσικό ναρκωτικό.

8. Το χαμόγελο κάνει φυσικό λίφτινγκ στο πρόσωπο και μας κάνει να φαινόμαστε νεότεροι. Οι μύες που χρησιμοποιούνται δρουν ως λίφτινγκ και ανανεώνουν το πρόσωπό μας.

9. Το χαμόγελο σε κάνει να φαίνεσαι επιτυχημένος. Οσοι χαμογελούν μοιάζουν να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ερευνες έχουν δείξει ότι είναι πιο πιθανόν να πάρουν προαγωγή και ότι είναι πιο προσιτοί. Δοκιμάστε το στα επαγγελματικά meetings και θα το διαπιστώσετε.

10. Το χαμόγελο βοηθά στη θετική σκέψη. Κάντε ένα σύντομο τεστ: Χαμογελάστε. Μετά προσπαθήστε να σκεφτείτε κάτι αρνητικό χωρίς να χάσετε το χαμόγελό σας. Είναι πολύ δύσκολο. Το χαμόγελο στέλνει το μήνυμα ότι «η ζωή είναι ωραία».
Πρόσφατη έρευνα του Wayne State University στο Ντιτρόιτ απέδειξε ότι όσο πιο έντονο είναι το χαμόγελο κάποιου, τόσο πιο πιθανόν να ζήσει περισσότερο. Κατόπιν τούτου, οι λόγοι για να χαμογελάς είναι σίγουρα πολύ παραπάνω από δέκα. 

Πηγή: kala-nea.gr

Η γένεση της Φιλοσοφίας..


..θεωρία και πράξη.
Από το βιβλίο του Bruno Snell
«Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ»
Αποτελεί ένα από τα πιο αξιοσημείωτα και μυστηριώδη φαινό­μενα της παγκόσμιας πνευματικής ιστορίας το γεγονός ότι γύρω στο 500 π.Χ. σε τρια απομακρυσμένα μεταξύ τους σημεία του κόσμου, στην Ελλάδα, την Ινδία και την Κίνα, εμφανίζον­ται για πρώτη φορά στοχαστές ανεξάρτητοι ο ένας από τον άλλο, τους οποίους ονομάζουμε, χρησιμοποιώντας την ελληνική λέξη, φιλοσόφους. Όλοι τους προσπαθούν με συγγενικούς τρόπους να ξεπεράσουν τα δεδομένα των αισθήσεων με την προσωπική σκέ­ψη τους και να γνωρίσουν την πραγματική ουσία του κόσμου. Έτσι δημιουργείται μια πνευματική κίνηση η οποία προχωρεί παράλληλα και στις τρεις χώρες και μετασχηματίζει ουσιαστικά τον πολιτισμό.
Ακόμη πιο αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι αυτές οι τρεις μορφές φιλοσοφίας αποκλίνουν ή μια από την άλλη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται, ενώ ταυτόχρονα ανάμε­σα στις τρεις διαφορετικές αφετηρίες υφίσταται μια συστηματική σχέση. Στην περίπτωση αυτή γίνεται καίρια η αντίθεση θεωρίας-πράξης, κυρίως στην αφετηρία που ανακάλυψαν οι Έλληνες για τη φιλοσοφία τους. Αυτή η διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Ανατολή μου φαίνεται αρκετά σημαντική και ενδιαφέρου­σα, ώστε να ασχοληθώ μαζί της σύντομα, αν και οι γνώσεις μου για την Ανατολή προέρχονται υποχρεωτικά από δεύτερο χέρι. Πάντως αυτή η έμμεση πηγή, αν επιτρέπεται να προβάλω αυτό το υποκειμενικό επιχείρημα, είναι το έργο ενός άνθρωπου που εκτιμώ εξαιρετικά και που κοντά του έγραψα τη διατριβή μου στη Γοττίγγη και έμαθα πολλά: είναι το έργο του Georg Misch. Το σημαντικό έργο του ο δρόμος προς τη φιλοσοφία, ένα φι­λοσοφικό αλφαβητάριμας διδάσκει τα έξης:
-Στην αρχή της κι­νεζικής φιλοσοφίας επικρατεί το πρακτικό ενδιαφέρον: «πώς δη­λαδή θα μπορέσει κάποιος να βοηθήσει τους ανθρώπους κατά τον καλύτερο τρόπο, ώστε να ζήσουν με ομόνοια και καλή τάξη».
-Στην αρχή της ινδικής φιλοσοφίας προβάλλεται ο προβληματι­σμός για το αίνιγμα της ζωής και της ψυχής∙
-στην αρχή της ελ­ληνικής γεννιέται το ερώτημα για την ουσία του κόσμου και της φύσης.
Δεν είναι εδώ η κατάλληλη στιγμή να εκθέσουμε πώς αυτές οι διαφορετικές αφετηρίες προκύπτουν από τις διαφορετικές ιστο­ρικές συνθήκες: στην Κίνα από τη φροντίδα για την τεράστια αυ­τοκρατορία, στην Ινδία από τη θρησκευτική αμφιβολία του αν­θρώπου που έχει ενδοιασμούς για την αθανασία, και στην Ελλά­δα (όπου ήταν άγνωστη στους αποφασιστικούς αιώνες της αρχα­ϊκής εποχής η ιδέα ενός ισχυρού κράτους και μιας ενιαίας θρη­σκείας) από τη γεμάτη θαυμασμό θέαση της αρμονικής φύσης. (Οι Έλληνες είχαν συναίσθηση του πλεονεκτήματος που τους πρόσφερε το εύκρατο κλίμα. Σημαντική υπήρξε επίσης και η μορφολογία της χώρας: Όποιος αναζητήσει στο χάρτη ένα μέρος του κόσμου που να παρουσιάζει την πιο πλούσια διαμόρφωση, θα σταματήσει στην Ελλάδα∙ η ισχυρή εντύπωση που αποκομίζει ο επισκέπτης του ελληνικού τοπίου είναι πώς τα στοιχεία γη, νε­ρό, αέρας, διεισδύουν παντού και όμως διακρίνονται με σαφήνεια το ένα από το άλλο.)
Όπως και να έχει το πράγμα, γεγονός είναι πάντως ότι ούτε στην Κίνα ούτε στην ‘Ινδία δεν προέκυψε ή έντονη αντίθεση ανά­μεσα στη θεωρία και την πράξη. Στην Κίνα πρόδρομοι των φι­λοσόφων υπήρξαν οι σύμβουλοι του αυτοκράτορα, και έργο των φιλοσόφων ήταν να υποδεικνύουν τον σωστό δρόμο∙ ο δρόμος που χάραξαν οι πρόγονοι χαρακτηρίζεται ως πρότυπο για τις μέλλου­σες γενεές, και από εδώ εξελίσσεται η ιστορική και ή φιλοσοφική γραμματεία. Αναμφισβήτητα υπάρχουν και στην Κίνα σοφοί που προτιμούν να αποσυρθούν στην απραξία, άλλα σκοπός τους είναι μάλλον να ζήσουν μια ηθικά άμεμπτη ζωή παρά να αφιερωθούν σε στοχασμούς. Εναντίον αυτής της στάσης στρέφεται ο Κομ­φούκιος με βαθυστόχαστα και φοβερά λόγια: «Όποιος έχει σκο­πό να ζήσει τη δική του ζωή άμεμπτα, διαταράσσει τις μεγάλες ανθρώπινες σχέσεις». Πρόκειται για μια σκέψη που δεν θα μπο­ρούσαν να την εκφράσουν ούτε οι Έλληνες ούτε οι Ινδοί. Όταν στο βιβλίο Τάο Tε Κινγκυπάρχει η εντολή της απραξίας, αυτό δεν οφείλεται στην αγάπη για τη γνώση άλλα στο γεγονός ότι είναι ωφελιμότερο να αφήνουμε τα πράγματα να ωριμάζουν με ηρεμία.
Να θέλεις να κυριέψεις τον κόσμο με τη δράση:
Ή πείρα μου λέει ότι κάτι τέτοιο αποτυχαίνει.
Ο κόσμος είναι ένα πράγμα πνευματικό
που δεν επιτρέπεται να το μεταχειρίζεσαι.
Όποιος δρα καταστρέφει τον κόσμο,
οποίος τον κράτα γερά τον χάνει.
Στην Ινδία πρόδρομος του φιλοσόφου είναι ο ιερέας που βυθί­ζεται στα ανεξερεύνητα βάθη του εαυτού του. ΣτιςΟυπανισάδεςδιαβάζουμε: «Ο δημιουργός άνοιξε τα παράθυρα του κόσμου προς τα έξω. Γι’ αυτό βλέπουμε προς τα έξω και όχι μέσα μας. Κάθε σοφός, αντίθετα, κοιτάζει τον ίδιο του τον εαυτό, στρέφον­τας τα μάτια προς τα μέσα, γιατί επιζητεί την αθανασία». Αυτό το «εσωτερικό βλέμμα» αποτελεί μόνιμο χαρακτηριστικό της ινδικής φιλοσοφίας.
Οι Έλληνες, αντίθετα, βλέπουν προς τα έξω, άλλα πραγμα­τικός και ουσιαστικός στόχος τους δεν είναι, όπως στους Κινέ­ζους, η κοινωνική δραστηριότητα, η σωστή συμβίωση των αν­θρώπων, αλλά η δράση και η θέαση, η πράξη και η θεωρία (γιατί θεωρία σημαίνει στην κυριολεξία «θέαση»), οι οποίες συμπλέκον­ται μεταξύ τους με έναν ιδιότυπο τρόπο.
Οι πρόδρομοι των Ελλήνων φιλοσόφων είναι οι αοιδοί. Ήδη ο Όμηρος αντιπαραθέτει προγραμματικά στη δράση τη θέαση. Οι ήρωες που ψάλλει ο ποιητής είναι δραστήριοι∙ την ποίηση του όμως τη χρωστά στις Μούσες, οι οποίες είναι «παντού παρούσες, τα έχουν δει όλα, και επομένως τα γνωρίζουν». Αυτή η γνώση δεν είναι ενδοσκοπική, όπως στους Ινδούς, αλλά στηρίζεται στο βλέμμα που τα μάτια στρέφουν δραστήρια προς τα έξω. Αυτή η γνώση δεν είναι επίσης η γεμάτη φροντίδα κατανόηση του κό­σμου, όπως στους Κινέζους∙ ο Έλληνας βρίσκεται σε απόσταση από το γνωστικό αντικείμενο και από ό,τι αντικρίζουν τα μάτια του και μπορεί να το περιγράψει με ακρίβεια, γιατί είναι πραγ­ματικό. Αυτό το καθαρό βλέμμα προς τον εξωτερικό κόσμο δια­κρίνει τους αρχαϊκούς Έλληνες και σε άλλες περιπτώσεις. Οι θε­οί, καθετί μεγάλο και ωραίο, είναι για τον ομηρικό άνθρωπο κά­τι «αξιοθέατο», αξιοθαύμαστο.
Φυσικά ο ποιητής της αρχαϊκής εποχής δεν έχει γίνει ακόμη θεωρητικός∙ πάντως η τέχνη του δεν είναι αποτέλεσμα ενός διά­χυτου συναισθήματος, αλλά της ευφυΐας του. Γι’ αυτό άλλωστε ονομάζεται «σοφός». Η ελληνική λέξη «σοφός» δεν σημαίνει βέβαια ότι ο άνθρωπος διαθέτει κάποια πλατιά γνώση παρόμοια με τη γνώση που αποδίδεται στις Μούσες, αλλά ότι είναι έμπειρος στην τέχνη του. Επομένως, η σημασία της λέξης δεν περιλαμ­βάνει μόνο θεωρητικές γνώσεις, άλλα και πρακτική δεξιότητα, όπως π.χ. αναφερόμαστε σε έναν σοφό τιμονιέρη ή έναν σοφό η­νίοχο. Οι άνθρωποι δρουν μες στη ζωή∙ ο αοιδός είναι ένας τε­χνίτης, όπως ο τιμονιέρης ή ο ηνίοχος.
Στην αρχή της ιστορίας της ελληνικής φιλοσοφίας συναντού­με τους «επτά σοφούς». Και αυτοί ήταν στην ουσία άνθρωποι με πρακτική δράση, οι περισσότεροι ασχολήθηκαν με κρατικές υπο­θέσεις ως νομοθέτες, άρχοντες ή σύμβουλοι. Η σοφία τους έγ­κειται κυρίως στο γεγονός ότι μπορούν να συμβιβάσουν αντίθε­τες πολιτικές παρατάξεις και, πράγμα που κάποτε ήταν σίγουρα καινούριο, να κλείνουν συμφωνίες. Αλλά ήδη στην εποχή τους αρχίζει να διαχωρίζεται η θεωρητική από την πρακτική σοφία. Ωστόσο οι πολιτικοί δεν ανέπτυξαν, όπως θα υπέθετε κάποιος σε αναλογία προς τους Κινέζους, μια φιλοσοφία της κοινωνικής συμβίωσης∙ ασφαλώς υπήρχαν ρητά και σοφές προτροπές, αλλά αυτά δεν είχαν καμιά σημασία για τη φιλοσοφία. Το θεωρητικό τους ενδιαφέρον στρέφεται, αντίθετα, στην αντικειμενική πραγ­ματικότητα που είναι δυνατό να παρατηρήσουν με ακρίβεια. Ο Θαλής αναπτύσσει για πρώτη φορά μέσα από τη χωρομετρική επιστήμη των Αιγυπτίων, που υπηρετούσε καθαρά ωφελιμιστι­κούς σκοπούς, γεωμετρικούς νόμους∙ αποδεσμεύει τη βαβυλωνια­κή αστρολογία από τους θρησκευτικούς στόχους της και τη με­ταβάλλει σε ένα σύνολο καθαρά θεωρητικών διαπιστώσεων, οι οποίες μετασχημάτισαν τις μυθικές θεωρίες για την καταγωγή του κόσμου στην πρώτη φιλοσοφική θέση ότι το νερό είναι η αρ­χή όλων των όντων. Για τον Σόλωνα, που άνηκε επίσης στους επτά σοφούς, ο Ηρόδοτος λέει ότι αφού θέσπισε νόμους για τους Αθηναίους ταξίδεψε θεωρίης ένεκενπου σημαίνει: για να γνω­ρίσει τον κόσμο. Έτσι ο Σόλων επιδίωξε για πρώτη φορά να πραγματοποιήσει το ιδεώδες της γνώσης που αντιπροσώπευαν οι Ομηρικές Μούσες.
Από αυτή την κλίση για τη θεωρία δημιουργήθηκε η αρχαϊκή επιστήμη, από τα πρακτικά εγχειρίδια θαλασσοπλοίας προέκυ­ψαν τα πρώτα γεωγραφικά και εθνογραφικά έργα, και από αυτά και τις μυθικές γενεαλογίες δημιουργήθηκε η ιστορική επιστήμη∙ τέλος, από την πρακτική ιατρική προήλθε η διδασκαλία των στοιχείων και ορισμένα άλλα θεωρητικά σχήματα. Αυτή η εξέλιξη από την πράξη στη θεωρία δηλώνει ότι το ενδιαφέρον δεν στρέ­φεται σε «στόχους» (δηλαδή σε κάποιο τέλος, τον μελλοντικό σκοπό προς τον οποίο κατευθύνεται μια δραστηριότητα) αλλά στις «αρχές» (δηλαδή σε παρελθοντικά γεγονότα που τουλάχι­στον πρόσφεραν τη δυνατότητα να γίνουν αντικείμενο θεωρητικής σύλληψης). Αυτό δημιούργησε δυσκολίες.
Στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα εμφανίζεται μια πρώτη αν­τιπαράθεση ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη σε μια χαμένη για μας τραγωδία του Ευριπίδη, την ΑντιόπηΑπό τη μεγάλη συζήτηση που διεξάγουν τα δύο αδέρφια, ο πολεμιστής Ζήθος και ο τραγουδιστής Αμφίων, μας έχουν παραδοθεί αποσπάσμα­τα που μας επιτρέπουν να αναγνωρίσουμε με ποια  επιχειρήματα υπερασπίζεται ο καθένας τον δικό του τρόπο ζωής. Πρόκειται για επιχειρήματα που προβάλλονται ακόμη και σήμερα, παρόλο που ο Ευριπίδης στην τραγωδία του δεν έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει έναν φιλόσοφο ή έναν επιστήμονα-ερευνητή ως εκ­πρόσωπο του θεωρητικού βίου∙ πρέπει να μείνει πιστός στις μορ­φές του μύθου, και στην περίπτωση αυτή μόνο έναν ποιητή μπο­ρεί να παρουσιάσει. Ο Ζήθος μιλά όπως θα μιλούσε ακόμη και σήμερα ένας σοβαρός και ανήσυχος πατέρας, όταν ο γιος του πα­ρουσιάζει ύποπτες κλίσεις προς την τέχνη ή την επιστήμη. Μια τέτοια άχρηστη εκθηλυμμένη ζωή δεν έχει καμία αξία μες στη σκληρή πραγματικότητα∙ οδηγεί σε αδράνεια και αταξία και δεν συμβάλλει στη δημιουργία μιας καλά θεμελιωμένης οικογένειας και, πολύ λιγότερο, ενός κράτους. Παρόμοιες κατηγορίες διατυ­πώνει συγχρόνως και ή κωμωδία γι’ αυτούς που εμπιστεύονται τους σοφιστές.
Ο Αμφίων αντεπιτίθεται με ένα διπλό επιχείρημα: ο μουσι­κός βίος είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο χρήσιμος και κά­νει τον άνθρωπο πολύ πιο ευτυχισμένο. Η μεγαλύτερη ωφέλεια έγκειται στο γεγονός ότι η λογική προσφέρει περισσότερες υπη­ρεσίες από ό,τι μια ισχυρή πυγμή, γιατί ωφελεί την οικογένεια και το κράτος ουσιαστικότερα∙ ακόμη και στον πόλεμο αξίζει περισσότερο από την απλή μυϊκή δύναμη. Εδώ γίνεται ιδιαίτερα φανερό ότι ο Αμφίων δεν υπερασπίζεται μόνο την ποίηση και τη μουσική, αλλά την πνευματική συμπεριφορά στο σύνολο της. Η μεγαλύτερη ευτυχία πάντως συνίσταται στο γεγονός ότι η πνευ­ματική δραστηριότητα είναι απαλλαγμένη από τις ταραχές και τους κινδύνους της πολιτικής πάλης, και μπορεί να γευθεί μονι­μότερες και υψηλότερες απολαύσεις, επειδή περιορίζεται σε μια ασφαλή και μετρημένη ζωή.
Ο Πλάτων στον Γοργία του αναφέρεται σ’ αυτή τη συζήτηση ανάμεσα στον Ζήθο και τον Αμφίωνα – μας διασώζει μάλιστα ορισμένα παραθέματα από τη συζήτηση αυτή. Εδώ η αντίθεση απόκτα ένα νέο βάθος και για πρώτη φορά μια αφυπνιστική δύ­ναμη. Για τον Πλάτωνα αύτη η αντίθεση οδηγεί στις ρίζες της δικής του ζωής. Ως γόνος εκλεκτής οικογένειας ήταν αυτονόητο ότι έπρεπε να λάβει μέρος στην πολιτική ζωή της Αθήνας. Αλλά όταν ανδρώθηκε βρέθηκε, έπειτα από τα φοβερά χρόνια του πελοποννησιακού πολέμου, μπρος σε τέτοια αποτροπιαστική πο­λιτική κατάσταση, ώστε αποσύρθηκε αηδιασμένος από τον πολι­τικό στίβο, ιδιαίτερα γιατί ο Σωκράτης τον δίδαξε να έχει αυ­στηρά κριτήρια για τη σοβαρή δράση και την έντιμη σκέψη.
Στον Γοργία τα επιχειρήματα του Ζήθου τα υποστηρίζει ένας νεαρός ευπατρίδης από την Αττική. Αναγνωρίζει ότι οι νέοι της κοινωνικής τάξης του πρέπει να έχουν θεωρητική και φιλοσοφική κατάρτιση, την προσδοκά μάλιστα ως στοιχείο της παιδείας τους∙ άλλα όποιος ανδρώνεται πρέπει να δράσει και να αποκτήσει δύ­ναμη. Το δίκαιο είναι το δίκαιο του ισχυρότερου – έχοντας ως αφετηρία τέτοιες διδασκαλίες ο Nietzsche διαμόρφωσε τις αν­τιλήψεις του για τον υπεράνθρωπο. Η πολιτική ζωή της Αθή­νας, έτσι πιστεύει ο Πλάτων εδώ, επιτρέπει μόνο τη διάζευξη: ή να αδικείς ή να αδικείσαι. Αργότερα διατυπώνει την άποψη αύ­τη στην αυτοβιογραφία του (στην εβδόμη επιστολή) ως εξής: Όταν ο λόγος δεν τελεσφορεί και αυτός που εμμένει στο δίκαιο εί­ναι εκτεθειμένος στη θανατική ποινή, πρέπει να διατηρήσει την ψυχραιμία του και «να ευχηθεί κάθε καλό για τον εαυτό του και την πόλη». Ο Πλάτων αρνήθηκε κάθε βίαιη ανατροπή που συ­νοδεύεται από λουτρο αίματος.
Ακριβώς επειδή οι άνθρωποι δρουν ακολουθώντας ατελείς ή ακόμη και ευτελείς αρχές και δεν είναι εύκολο να τους πείσεις να πράττουν το δίκαιο και το πρέπον, για το λόγο αυτόν ο Πλά­των αναγκάστηκε να στρέψει τις σκέψεις του προς αυτό που εί­ναι αναμφισβήτητα σίγουρο και είναι δυνατό να γίνει αντικείμε­νο ακριβόλογης και σταθερής γνώσης. Τότε ανακαλύπτει το βα­σίλειο του αληθινού και καθαρού όντος, του θείου, στη γεμάτη θαυμασμό θέαση του οποίου βρίσκεται, κατά τη γνώμη του, ή υψηλή ευτυχία για τον άνθρωπο. Εδώ διαπιστώνουμε την επι­βίωση χαρακτηριστικών της ομηρικής θρησκείας. Ο Πλάτων ί­δρυσε την Ακαδημία, για να ζήσει εκεί αφιερωμένος απόλυτα στη θεωρία μαζί με τους μαθητές του. Αν υπάρχουν στον ευρω­παϊκό κόσμο θεσμοί που αποσκοπούν στην καλλιέργεια της ανε­πηρέαστης και της καθαρής σκέψης, οφείλουν την ύπαρξη τους στην πλατωνική Ακαδημία. Βέβαια, όταν ο Πλάτων επαινεί ε­πανειλημμένα τη θεωρητική ζωή σε σύγκριση με την πρακτική, στο βάθος κάνει μια υποχώρηση. Όπως είναι γνωστό, δεν απέ­κλεισε εντελώς την πράξη, όταν πίστεψε ότι μπορεί να μεταβά­λει τη θεωρία του σε πραγματικότητα. Όταν του φάνηκε ότι στη Σικελία ένας νεαρός άρχοντας θα κυβερνούσε σύμφωνα με τις ιδέες του, με βαριά καρδιά εγκατέλειψε την ευτυχία του κα­θαρά θεωρητικού βίου. Περιττεύει να υπενθυμίσουμε ότι τελι­κά ή απογοήτευση του ήταν πικρότατη.
Στην ιδανική πολιτεία του, όπου θέλει να δείξει πώς πρέπει να είναι η ζωή στην πραγματικότητα, προσφέρει στους φιλοσόφους το βασιλικό αξίωμα∙ η πιο θεωρητική και η πιο πρακτική μορφή πρέπει να συνδυάζεται σε ένα πρόσωπο. Ωστόσο γνωρίζει ότι πρέπει να εξαναγκάσει τους φιλοσόφους να ασχοληθούν με τις υ­ποθέσεις του κράτους∙ εκούσια δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν ποτέ τη σκέψη και την έρευνα, χάρη στην οποία ζουν στα νησιά των μακάρων. Ο Πλάτων δεν χάρισε στους φιλοσόφους – βασιλιάδες τη θεωρητική ζωή που ο ίδιος έζησε στην Ακαδημία. Στην Πολιτεία αιτιολογεί τη διαδικασία που επέλεξε με τη σκέψη ότι το κράτος εκπαιδεύει τους φιλοσόφους, και αυτοί είναι υποχρεω­μένοι με τη σειρά τους να πληρώσουν τα δίδακτρα υπηρετώντας το κράτος. Ο Πλάτων τονίζει με έμφαση ότι στα άλλα κράτη, δηλαδή σε ολόκληρο τον τότε ελληνικό κόσμο, όπου ζούσαν φι­λόσοφοι, κανείς δεν μπορεί να τους υποχρεώσει σε κάτι τέτοιο, γιατί δεν οφείλουν τίποτε στο κράτος. Αυτό το πρώτο κρατικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα επρόκειτο να γίνει πολύ επίκαιρο, όταν στον ευρωπαϊκό κόσμο το ίδιο το κράτος μετά από πολλούς αι­ώνες πήρε στα χέρια του την εκπαίδευση. Ο Πλάτων δεν χρεια­ζόταν να αφιερώσει σκέψεις στο θέμα αυτό, γιατί στην ιδανική πολιτεία, όπου κυβερνούσαν οι φιλόσοφοι, αποκλειόταν να δημι­ουργηθεί σύγκρουση ανάμεσα στην κρατική εξουσία και τη θεω­ρητική ερευνά.
Το γεγονός ότι ο Πλάτων απαιτούσε από τους φιλοσόφους της πολιτείας του να εγκαταλείψουν το αγαθό της ερευνάς μαρτυρεί ότι στη δική του ευτυχία που απολάμβανε στην Ακαδημία υπήρ­χε μια σταγόνα πικρού συμβιβασμού. Την περήφανη αγαλλίαση με την οποία ο Πλάτων επανειλημμένα αναφέρεται στην ευτυχία της γνώσης, την εκφράζουν ήδη οι αρχαιότεροι φιλόσοφοι και ε­ρευνητές, οι οποίοι με αυτοπεποίθηση διαχωρίζουν τη θέση τους από το πλήθος. Ο Πλάτων όμως κατέστησε για πρώτη φορά πραγματοποιήσιμη δυνατότητα τον θεωρητικό βίο ως προσωπι­κή μορφή ζωής χάρη σ’ ένα ίδρυμα που υπηρετούσε αυτόν το σκο­πό, την Ακαδημία, και για πρώτη φορά επίσης έκανε το κράτος και το σύνολο της πρακτικής ζωής αντικείμενο της θεωρητικής σκέψης. Ωστόσο ως αριστοκράτης είχε συνείδηση ότι ο πραγμα­τικός προορισμός του ήταν να γίνει πολιτικός που αναλαμβάνει προσωπικά τις διάφορες κρατικές υποθέσεις. Δεν πιέζει όμως τον εαυτό του, γιατί έχει καιρό και μπορεί να περιμένει με αριστο­κρατική άνεση. Γι’ αυτό και περιγράφει τον άρχοντα στον Γορ­γία (όσο μοιραία και αν στάθηκε η εμπειρία του) όχι χωρίς κα­τανόηση, θα λέγαμε μάλιστα με κάποια συμπάθεια. Ο Πλάτωνδημιούργησε στην Ακαδημία μια κοινωνία που μπόρεσε να ανα­πτύξει μια δεσμευτική ταξική συνείδηση η οποία ήταν ανεξάρ­τητη από καταγωγή ή περιουσία και βασιζόταν μόνο στα πνευ­ματικά χαρίσματα. Εδώ βρήκε ένας κύκλος αξιόλογων ανθρώπων την ευκαιρία να επιδοθεί σε αυτό που θεωρούσε σημαντικό, χωρίς να πιέζεται από ευτελείς πρακτικές σκοπιμότητες.
Αυτή η ακαδημαϊκή περηφάνια άσκησε μακρόχρονη επίδραση, αν και σύντομα φάνηκαν οι κίνδυνοι της. Στον Πλάτωνα η θεω­ρία τρέφεται, θα λέγαμε, από το αίμα των πρακτικών ενδιαφε­ρόντων. Όχι μόνο το μεγαλείο του άνθρωπου, άλλα και καθετί αντικειμενικά σημαντικό στηρίζεται στη γνήσια ένταση ανάμεσα στην πρακτική και τη θεωρητική στάση. Ωστόσο, ήταν φυσικό ότι ή θεωρία θα υπογραμμιζόταν στη σχολή του Πλάτωνα κα­ταρχήν με μεγαλύτερη έμφαση. Ήδη στον Αριστοτέλη, οπότε η εξειδίκευση γίνεται υποχρεωτικά μεγαλύτερη, ο δεσμός ανάμε­σα στη θεωρία και την πράξη ατονεί ακόμη περισσότερο. Ο παν­τογνώστης επιστήμονας και ερευνητής ενδιαφέρεται κυρίως για τη συνταγματική ιστορία και τη συστηματική κατάταξη των κρατικών θεσμών. Ως δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου έρ­χεται σε επαφή με την υψηλή πολιτική, αλλά η επίδραση του πά­νω της είναι προφανώς μικρή. Ίσως γι’ αυτό επισκοπεί τον κόσμο σε όλο του το πλάτος με μεγαλύτερη άνεση. Στην περιπατη­τική σχολή όμως διακόπτεται η σχέση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη. Ο Θεόφραστος, ο πιο σημαντικός μαθητής του Αρι­στοτέλη, υποστηρίζει με αποφασιστικότητα, όπως ο δάσκαλος του, την προτεραιότητα της θεωρίας, ενώ ο Δικαίαρχος αναγνω­ρίζει την προτεραιότητα του πρακτικού βίου.
Από τότε η φιλοσοφία πήρε περισσότερο «πρακτικό χαρακτή­ρα»: δεν υπηρετούσε ούτε τη δική της συντήρηση ούτε το συμ­φέρον των επιμέρους επιστημών, οι όποιες πάντως επέζησαν χά­ρη σε ορισμένες διαμάχες ανάμεσα στους οπαδούς της θεωρίας και τους υποστηρικτές της πράξης. Ήδη ανάμεσα στους μαθη­τές του Σωκράτη είχε επικρατήσει μια πρακτική κατεύθυνση.
Τον Σωκράτη επικαλούνταν ιδιόρρυθμοι φιλόσοφοι όπως ο Διογένης, ο όποιος πρέσβευε ότι ο άνθρωπος δεν έχει καμιά α­νάγκη. Έλεγαν ότι από τον φτωχικό του πίθο κήρυξε μια συγκε­κριμένη πρακτική διδασκαλία, την οποία και διέδιδαν. Στην πε­ρίπτωση αυτή απαιτούνταν ελάχιστη θεωρητική κατάρτιση.
Τα μεγάλα συστήματα της ελληνιστικής φιλοσοφίας στρέφον­ται συνειδητά σε πρακτικούς σκοπούς. Πρόθεση τους είναι να προσφέρουν στον άνθρωπο ένα σταθερό στήριγμα στην κοινωνία και τον κόσμο. Η θεωρία περιορίζεται σε σκέψεις που καθορί­ζουν τη σχέση του άνθρωπου με το περιβάλλον του (π.χ. γνωσιοθεωρητικοί στοχασμοί για τη σχέση σκέψης και αίσθησης ή ο­ρατού και αοράτου κτλ,)· επειδή όμως δεν χρησιμοποιούν την πα­ρατήρηση ή το πείραμα σύντομα σχηματοποιούνται.
Τόσο στους επικούρειους όσο και στους στωικούς, για να ανα­φέρουμε τις δύο πιο σημαντικές σχολές, αυτό το πρακτικό ενδια­φέρον οδηγεί σε ηθικό δογματισμό. Η επίδραση των διδασκα­λιών τους μπορεί να ασκείται ως τις μέρες μας, γιατί πρόσφεραν ένα στήριγμα στους ανθρώπους που αρνήθηκαν την παλιά πίστη∙ άλλα ή επιστήμη μάλλον δεινοπάθησε εξαιτίας τους, γιατί ασχο­λούνται με τα ερωτήματα για το «αγαθό», την «αληθινή ευτυ­χία», τη «σωτηρία της ψυχής», και δεν επιδιώκουν την κατανό­ηση του υποδεέστερου υλικού κόσμου.
Ότι ο Επίκουρος αντιμετωπίζει τη θεωρία για να καλύψει τα νώτα της πράξης αρκεί ίσως να το δείξει ή πρόταση(Αποφθέγ­ματα 12=Διογένης ό Λαέρτιος 10, 143): «Είναι αδύνατο να α­παλλαγεί ο άνθρωπος από το φόβο που τον κυριεύει όταν ρωτά για εσχατολογικά ζητήματα, αν δεν έχει γνώση της φύσης του σύμπαντος∙ χωρίς αύτη τη γνώση υποχρεώνεται να υποψιάζεται ότι οι πληροφορίες των μύθων για τους θεούς ίσως περικλείουν κάποια αλήθεια. Επομένως, χωρίς γνώση της φύσης δεν μπο­ρούμε να απολαύσουμε καμιά απολύτως χαρά». Όποιος αναθέτει στη φυσική επιστήμη να ερευνήσει και την τελευταία γωνιά του κόσμου, για να διαπιστώσει μήπως ακόμη κρύβεται κάπου μια θεότητα που εμπνέει τρόμο, έχει εύκολα μια κατάλληλη θεωρία στη διάθεση του, χωρίς να χρειάζεται να διεξαγάγει μακροχρό­νιες έρευνες. Ο πρακτικός σκοπός που υπέδειξε ο Επίκουρος ή­ταν, όπως μαρτυρεί ο αφορισμός αυτός, η σιωπηλή ικανοποίηση και η εξασφαλισμένη χαρά. Τη γνήσια ενεργητική ζωή την αντι­μετωπίζει με μεγαλύτερο σκεπτικισμό από ό,τι την επιστημονι­κή προσπάθεια. Εξύμνησε την ειρηνική και αποτραβηγμένη ζωή∙ η φιλία του εμπνέει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη από την κοινότητα μέσα στο κράτος. Περισσότερο αποφασιστικά υποστηρίζουν οι στωικοί την άποψη ότι ο σοφός πρέπει να δραστηριοποιηθεί. Για αυτό π.χ. ο Χρύσιππος (3, 702 Arnim) είναι πολύ αυστηρός με τους επιστήμονες: «Όποιος πιστεύει ότι αρμόζει εξ ορισμού στους φιλοσόφους η ζωή του επιστήμονα, μου φαίνεται ότι σφάλ­λει, γιατί νομίζει ότι αυτό πρέπει να συμβαίνει για ευχαρίστηση τους ή για κάτι παραπλήσιο και ότι θα περάσουν κάπως έτσι ο­λόκληρη τη ζωή τους∙ αυτό σημαίνει, αν το εξετάσουμε καλύτε­ρα, ότι θα περάσουν μια ηδονική ζωή. Αυτή την άποψη δεν πρέ­πει να την αφήσουμε αδιευκρίνιστη· πολλοί, βέβαια, την εκφρά­ζουν με σαφήνεια, αρκετοί όμως όχι και τόσο ξεκάθαρα». Η επί­θεση αφορά φυσικά στον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και άλλους, και στρέφεται εναντίον του επάθλου της ευτυχισμένης ζωής του ερευνητή. Αλλά η αντίληψη αυτή καταπνίγει στη γένεση της τη γνήσια επιστημονική προσπάθεια για χάρη μιας ηθικής ακαμ­ψίας, ενώ για τη φύση δεν γίνεται καθόλου λόγος. Πραγματικά, οι στωικοί κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να οδηγή­σουν τους ανθρώπους σε μια πολιτισμένη και λογική συμβίωση. Οι αντιλήψεις μας για το φυσικό δίκαιο, για τα δικαιώματα του ανθρώπου, την ανθρώπινη αξία και ελευθερία ανάγονται κατευ­θείαν στους στωικούς. Αλλά η συμβολή τους στην επιστήμη, αν εξαιρέσουμε τον μεγάλο Ποσειδώνιο, ήταν ασήμαντη.
Αυτά τα λίγα παραδείγματα – η προσαγωγή περισσοτέρων θα μπορούσε να ενισχύσει την άποψη αυτή – δείχνουν ότι η ένταση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη είναι γόνιμη για τη σκέψη.
Η επικράτηση της θεωρίας προωθεί τις ειδικές επιστήμες, απει­λεί όμως να τις αποκόψει από τα ζωντανά συμφραζόμενα τους. Αντίθετα, ο υπερτονισμός της πράξης οδηγεί εύκολα σε ένα δογ­ματισμό που σχηματοποιεί την ελευθερία και το δυναμισμό της έρευνας.
Σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα υπάρχει η αντίθεση ανά­μεσα στη vita contemplativa και τη vita activa, τη θεωρητική και την πρακτική ζωή, κυρίως ως αντίθεση ανάμεσα στην πνευματική στάση, που εκφράζει ο στοχασμός και η φροντίδα για το πνεύμα, και στην κοσμική στάση, όπου επικρατούν τα πρακτικά ενδιαφέροντα. Τον οπαδό της θεωρητικής ζωής και τον οπαδό της πρακτικής ζωής τους ενδιαφέρουν διαφορετικά πράγ­ματα: τον πρώτο τα επουράνια, τον δεύτερο τα επίγεια. Αυτή η αντίθεση γίνεται γόνιμη πάλι στην Αναγέννηση, και έτσι δημι­ουργείται ξανά μια ζωντανή επιστήμη.
Όταν το πνεύμα στράφηκε πάλι σε εγκόσμια ζητήματα οι ε­ρευνητές συνάντησαν ξανά τις αρχαίες θεωρίες, οι οποίες αντιπαρατίθενται στις εξ αποκαλύψεως αλήθειες της χριστιανικής πί­στης. Οι θεωρίες αυτές, όπως αρχικά σήμαινε και το όνομά τους, στηρίζονταν στη θέαση του πραγματικού κόσμου, επομένως ήταν δυνατό να ελεγχθούν εμπειρικά. Γι’ αυτό, οπότε έρχονταν σε αν­τίθεση με τις ισχύουσες αντιλήψεις, προκαλούσαν αυτό τον έλεγ­χο. Πραγματικά, η ερώτηση που έθετε κάποιος στις αρχαίες επι­στημονικές απόψεις και έμμεσα στις νεότερες ήταν: είναι δυνατό να αποδειχτούν; Η ερώτηση αυτή προώθησε σημαντικά τη σύγ­χρονη επιστήμη. Στις φυσικές επιστήμες εισάγεται το πείραμα (το μέσο δηλαδή για τον έλεγχο της φύσης), που είχε αναπτυχθεί ελάχιστα στην αρχαιότητα. Στις θεωρητικές επιστήμες συναν­τούμε την προτροπή redeamiis ad fontes (πίσω στις πηγές!) και αργότερα την ιστορική κριτική, και έτσι αναπτύσσεται όλο και περισσότερο ο έλεγχος των δεδομένων. Με αυτό τον τρόπο μέσα σε έναν ξένο κόσμο νέες μέθοδοι και αποδείξεις προσδίδουν πάλι κύρος σε ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής σκέψης – μόνο ο αδιάπτωτος παροξυσμός για έλεγχο δεν αρμόζει ολότελα στην ελληνική σκέψη. Έτσι, θεωρία και πράξη – οι όποιες στον Με­σαίωνα παρά τις όποιες διαμάχες προχώρησαν παράλληλα – σχε­τίζονται εκ νέου με μια δυναμική ένταση, γιατί αντικείμενο πα­ρατήρησης ήταν πάλι ο ίδιος ο κόσμος, μέσα στον οποίο δρούσε ο ενεργητικός άνθρωπος.

Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ



Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ.


Η Εθνική συνείδηση των Ελλήνων παρουσιάζεται πολύ πριν τους Περσικούς πολέμους, που αποτελούν ορόσημο στην εξέλιξής της. Πριν από τον 7ο π.Χ. αιώνα οι Έλληνες είχαν χαράξει γύρω τους ένα τείχος, που ξεχώριζε αυτό από τους άλλους λαούς τους ‘βαρβάρους”. Στην αφύπνιση του κοινού Ελληνικού αισθήματος συνετέλεσε και η επαφή των Ελλήνων μέσω των αποικιών, με άλλους λαούς, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν συνειδητά τα γνωρίσματα της φυλής τους, κοινά σ’ αυτούς και ξένα στους αλλόφυλους. Επίσης οι Πανελλήνιοι Αγώνες, Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια, ιδιαίτερα δε τα Ολύμπια, από τους οποίους αποκείονταν οι βάρβαροι, συνέβαλαν στην τόνωση της Πανελλήνιας συνειδήσεως.
Αλλά η Πανελλήνια αυτή Εθνική συνείδηση δεν επέδρασε στην πολιτική ζωή των Ελλήνων, ο πολιτικός τοπικισμός τους δεν υποχώρησε. Η πόλις – κράτος, το κατ’ εξοχήν Ελληνικό πολιτικό πρότυπο, παραμένει ακλόνητο, ως την μεγάλη στιγμή της Μακεδονικής Ορμής. Πάντως το βίωμα των Περσικών πολέμων τόνωσε την συνείδηση των Ελλήνων και δημιούργησε τάσεις πανελλήνιας Εθνικής πολιτικής. Οι τάσεις αυτές απέβλεπαν στην κατάπαυση των εμφυλίων ερίδων, που μάστιζαν την Ελλάδα και την ανάληψη του Εθνικού πολέμου εναντίον των Περσών (Κίμων – Καλλικρατίδας). Δυστυχώς, η διαρχία Σπάρτης – Αθήνας έσυρε την Ελλάδα στον καταστρεπτικό Πελοποννησιακό πόλεμο. Η επαίσχυντος όμως Ανταλκίδειος ειρήνη, συνετέλεσε στην αναβίωση του ιδεώδους των Πανελλήνων. Ο Γοργίας στην Ολυμπία διακήρυξε την ανάληψη κοινού απελευθερωτικού Αγώνα κατά των Περσών, ο Ισοκράτης με Εθνικό παλμό ωθεί την Αθήνα και την Σπάρτη να συνδιαλλαγούν, για προπαρασκευή Πανελλήνιας στρατιάς “υπ’ Αθηναίων μεν και Λακεδαιμονίων στρατηγουμένης, υπέρ δε των συμμάχων ελευθερίας αθροιζομένης, υπό δε της Ελλάδος απάσης εκπεμπομένης, επί δε την των βαρβάρων τιμωρίαν πορευομένης”(Πανηγ. 185).
Ήταν ευτύχημα το γεγονός ότι η πνευματική ηγεσία του Ελληνισμού είχε συναίσθηση της Εθνικής της συνειδήσεως. Η Εθνική συνείδηση του Αριστοτέλη δεν δημιούργησε τον πολιτικό, τον στρατηλάτη Αλέξανδρο; Άς ασχοληθούμε όμως τώρα με την Εθνική συνείδηση του Πλάτωνα.
Ο Πλάτων πιστεύει στην κοινή καταγωγή των Ελλήνων. Οι Έλληνες μεταξύ τους λέει, είναι οικείοι και συγγενείς, ενώ με τους βαρβάρους είναι άσχετοι και ξένοι “φημί γαρ το μεν Ελληνικόν γένος αυτό αυτώ οικείον είναι και συγγενές, τω δε βαρβαρικώ οθνείον τε αλλότριον” (Πολιτεία 470γ).
Αρρώστεια είναι για τον Πλάτωνα, οι εμφύλιοι σπαραγμοι, γι’ αυτό τις συγκρούσεις μεταξύ των Ελλήνων τις ονομάζει “στάσεις”, ενώ τις συγκρούσεις Ελλήνων βαρβάρων τις αποκαλεί “πολέμους”, μια και οι Έλληνες, όπως λέει, είναι φυσικοί πολέμιοι των βαρβάρων. Και συνεχίζει, όσον αφορά την στάση: “Όπου τύχη να ξεσπάση και χωριστή σε δύο η πόλη, αν αρχίσουν να καταστρέφουν ο ένας του άλλου τα κτήματα και βάζουν φωτιά στα σπίτια, τι αποτρόπαιο πράγμα που φαίνεται να είναι και πόσο αφιλοπάτριδες οι δύο μερίδες. Γιατί αλλιώς ποτέ δεν θα τολμούσαν να ρημάζουν έτσι την μητέρα που τους γέννησε και τους ανέστησε” (Πολ. 470 δ,ε) και πιό πάνω (470 α) σημειώνει ότι αποτελεί βεβήλωση να προσφέρουμε στα ιερά μας, λάφυρα Ελλήνων. Για τον Πλάτωνα δεν είναι δίκαιο οι Έλληνες να εξανδραποδίζουν πόλεις Ελληνικές, απεναντίας μάλιστα “του Ελληνικού γένους φείδεσθαι”. Ομοίως δεν επιτρέπει στους Έλληνες να έχουν Έλληνα δούλο.
Την αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων περί διαχωρισμού τους απ’ τους βαρβάρους αποδέχεται και ο Πλάτων. Δύο χαρακτηριστικά χωρία όπου η παραδοχή αυτή είναι σαφής:“Δια πάντων ανθρώπων Ελλήνων τε και βαρβάρων” (Επιστ. Ζ 335 α) και “εν ανθρώποις πάσι και Ελλήσι και βαρβάροις” (Νόμοι Γ 687 α).
Ο Πλάτων θεωρούσε τους Έλληνες, ως λαό του λόγου και ουσιώδες γνώρισμα του Ελληνικού ανθρωπίνου τύπου το φιλομαθές και το φιλόσοφο, αντίθετα γνώρισμα των βαρβάρων το θυμοειδές, το επιθυμητικό και το φιλοχρήματο, γνωρίσματα κατά τον ίδιον κατώτερα.
Ο Πλάτων υπερτάσσει το κοινό συμφέρον ολόκληρης της Ελλάδας, από εκείνο των πόλεων – κρατών, ακριβώς λόγω της βαθειάς Εθνικής του συνειδήσεως. Να και η θέση του σ’ ένα διαχρονικό πρόβλημα του Ελληνισμού : Στην Η’ επιστολή (353 ε) εκφράζει έντονα τον φόβο του για την απειλουμένη έκλειψη της Ελληνικής γλώσσας στην Σικελία.
Αλήθεια, σήμερα ποιός πνευματικός άνθρωπος ανησύχησε για τον ίδιο ακριβώς κίνδυνο, που και σήμερα υφίσταται, σε μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό, στην Ν. Ιταλία και στην Σικελία; Ο Πλάτων μάλιστα υποδεικνύει το καθήκον των ομογλώσσων και ομοφύλων “τούτων δε χρή πάση προθυμία πάντας τους Έλληνας τέμνειν φάρμακον”.
Την Εθνική συνείδηση του Πλάτωνα μαρτυρά και η προσήλωσή του στην Ελληνική παράδοση. Αναφερόμενος στα Τρωϊκά, όπως και ο Όμηρος, αποκαλεί τους Έλληνες Αχαιούς, σέβεται το Μαντείο των Δελφών, της Δωδώνης και τον “πάτριον θεόν”. Γνήσια Ελληνικός είναι και ο Νόμος του περί συμμετοχής στους Τέσσερις Πανελλήνιους Αγώνες, που θα αποτελούσαν και σοβαρούς παράγοντες της ηθικής συνοχής του Ελληνισμού. Αλλά η τρανοτέρα εκδήλωση της Εθνικής συνειδήσεως του Πλάτωνος, είναι η παραδοχή του ότι η υπό ίδρυση ιδεώδης ΠΟΛΙΤΕΙΑ του θα είναι ΕΛΛΗΝΙΚΗ:
” Ην συ πόλιν οικίζεις, ούχ Ελληνίς έσται;
Δεί γι’ αυτήν, έφη” (Πολ.470 ε).
ΕΛΛΑΣ


ShareThis



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...