Χιλιάδες λεγόμενα «διαστημικά σκουπίδια», δηλαδή άχρηστα, εγκαταλειμμένα αντικείμενα, περιφέρονται γύρω από τον πλανήτη, σαν μια διαστημική χωματερή, προκαλώντας πονοκέφαλο στην επιστημονική κοινότητα. Τα διαστημικά σκουπίδια συγκρούονται μεταξύ τους, δύο από αυτά πέφτουν στην ατμόσφαιρα της Γης καθημερινά, ενώ σύντομα θα μιλούμε για το σύνδρομο Kessler, σύμφωνα με το οποίο θα πολλαπλασιαστούν σε τέτοιο βαθμό που θα φράξουν την ασφαλή έξοδο των διαστημοπλοίων ή την εκτόξευση πυραύλων από τη Γη.
Το ΚΥΠΕ συνομίλησε για το θέμα αυτό με τον ανώτερο αξιωματούχο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) και διευθυντή του προγράμματος επιτήρησης και εντοπισμού διαστημικών αντικειμένων, Εμετ Φλέτσερ, ο οποίος είπε ότι οι προβλέψεις των επιστημόνων για το πού καταλήγουν τα συντρίμμια των διαστημικών σκουπιδιών όταν πέφτουν στην ατμόσφαιρα της Γης είναι απλά "πρόχειρες εκτιμήσεις".
Διαστημική χωματερή
Η διαστημική χωματερή αποτελείται από εγκαταλελειμμένους δορυφόρους, χρησιμοποιημένους πυραύλους, ανταλλακτικά, και από τεμάχια μετάλλων που προήλθαν από εκρήξεις. Οι τεχνητοί δορυφόροι που, επίσης, βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη χρησιμοποιούνται για τηλεπικοινωνιακούς, επιστημονικούς (όπως στη μετεωρολογία) ή για στρατιωτικούς σκοπούς (για κατασκοπεία).
H επιστημονική κοινότητα εκτιμά ότι υπάρχουν δεκάδες εκατομμύρια άχρηστα κομμάτια διαστημικών αποβλήτων. Τα πλείστα είναι μικρά σωματίδια, μικρότερα του ενός εκατοστού.
Ωστόσο, μερικές χιλιάδες είναι συντρίμμια πάνω από 10 εκατοστά ή εγκαταλειμμένοι δορυφόροι που απειλούν να επιφέρουν τεράστιες ζημιές σε διαστημόπλοια ή άλλους δορυφόρους, εάν συγκρουστούν μαζί τους.
Δυστυχώς, ο αριθμός των μεγάλων σε μέγεθος διαστημικών σκουπιδιών ξεπερνά τις 16,000, ενώ καθημερινά πέφτουν στη Γη δύο αντικείμενα, χωρίς ωστόσο οι επιστήμονες να είναι σε θέση να προσδιορίσουν με ακρίβεια τον χρόνο και την περιοχή που θα κτυπήσουν.
Η πυκνότερη συγκέντρωση διαστημικών σκουπιδιών παρατηρείται σε ύψος μεταξύ 900 και 1.000 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης.
Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, ο κ. Φλέτσερ ανέφερε ακόμη ότι η πιθανότητα να χτυπηθεί κάποιος από τα συντρίμμια είναι σχεδόν μηδαμινή, αλλά δεν παύει να είναι υπαρκτή.
Πρόσθεσε ότι 3,500 έχουν εκτοξευθεί αρχικά ως δορυφόροι, ενώ τα υπόλοιπα είναι εκτοξευτές των δορυφόρων ή θραύσματα που δημιουργήθηκαν μέσα από εκρήξεις.
Ο αριθμός των δορυφόρων που βρίσκονται σήμερα σε λειτουργία είναι περίπου 1,000.
Κάθε χρόνο, είπε ο αξιωματούχος της ESA, εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης περίπου 600 με 700 αντικείμενα, δηλαδή δύο την ημέρα. Τα περισσότερα από αυτά καίγονται πριν ακόμη καταπέσουν στη Γη, ενώ εάν υπάρχουν συντρίμμια, τις περισσότερες φορές πέφτουν είτε στους ωκεανούς είτε σε ακατοίκητες περιοχές.
Ερωτηθείς εάν υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί ο αριθμός των αντικειμένων που καταπέφτουν στη Γη, δεδομένης της αυξημένης ηλιακής δραστηριότητας που παρατηρείται τον τελευταίο καιρό, ο αξιωματούχος της ESA είπε ότι πράγματι, ο ρυθμός με τον οποίο τα συντρίμμια αυτά εισέρχονται στην ατμόσφαιρα αυξάνεται κατά τη διάρκεια των περιόδων αυξημένης ηλιακής δραστηριότητας.
Προβλέψεις και κίνδυνοι
Ερωτηθείς εάν η ESA είναι σε θέση να προσδιορίσει τον ακριβή χρόνο και τόπο της πτώσης ενός αντικειμένου, ο αξιωματούχος δεν ήταν καθησυχαστικός.
Συγκεκριμένα, ο κ. Φλέτσερ ανέφερε στο ΚΥΠΕ ότι οι προβλέψεις που μπορούν να κάνουν οι επιστήμονες για το θέμα αυτό είναι απλά «πρόχειρες εκτιμήσεις».
Σημείωσε, ωστόσο, ότι η ESA μαζί με άλλους διαστημικούς οργανισμούς, παρακολουθεί στενά τα αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη.
Παράλληλα, σημείωσε ότι υπάρχει σχετικό πρόγραμμα με στόχο τη βελτίωση της ακρίβειας των προβλέψεων.
Εξήγησε ότι η ESA έχει αναπτύξει πρόσφατα ένα πρωτότυπο σύστημα για να βελτιώσει τις ικανότητες πρόβλεψης και να παράσχει τα στοιχεία αυτά σε όλες τις χώρες του κόσμου.
«Η επιστήμη εξακολουθεί να είναι ανακριβής, και είναι πολύ δύσκολο να προσδιορίσει την ακριβή τοποθεσία πτώσης του αντικειμένου. Επί του παρόντος, οι προβλέψεις που κάνουν οι υπηρεσίες αυτού του είδους σε ολόκληρο τον κόσμο είναι πρόχειρες εκτιμήσεις, αλλά ελπίζουμε να βελτιώσουμε τις γνώσεις μας όσο περισσότερο κατανοούμε την ατμόσφαιρα της Γης και την επίδρασή της στην πτώση των αντικειμένων», υπογράμμισε.
Ερωτηθείς αν η ανθρωπότητα βρίσκεται σε κίνδυνο, με δεδομένο το γεγονός ότι οι επιστήμονες δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν την περιοχή πτώσης, ο αξιωματούχος της ESA ανέφερε ότι η πιθανότητα να χτυπηθεί κάποιος από συντρίμμια είναι μια στα δισεκατομμύρια ή ακόμη και τα τρισεκατομμύρια.
"Από την άλλη, η πιθανότητα να χτυπηθεί κάποιος από αστραπή είναι μια στις 576,000", επισήμανε.
Ο κ. Φλέτσερ έφερε ως παράδειγμα το δορυφόρο Ερευνας Ανώτερης Ατμόσφαιρας UARS, (Upper Atmosphere Research Satellite), ο οποίος προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στην επιστημονική κοινότητα, πριν καταπέσει στη Γη τον Σεπτέμβρη του 2011.
Επρόκειτο για τεράστιο παλαιό δορυφόρο ηλικίας 20 περίπου ετών ο οποίος είχε μήκος 12 μέτρα, πλάτος 4,5 μέτρα και συνολικό βάρος 6,5 τόνους.
«Η πιθανότητα να χτυπούσε άνθρωπο ήταν μια στα 21 τρισεκατομμύρια», είπε στο ΚΥΠΕ ο κ. Φλέτσερ, προσθέτοντας ότι ο δορυφόρος αυτός έπεσε τελικά στον Ειρηνικό Ωκεανό χωρίς να προκαλέσει θύματα ή ζημιές.
Ωστόσο, άγνωστες παραμένουν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την πτώση των διαστημικών σκουπιδιών στη Γη, κυρίως στους ωκεανούς, μολύνοντας τα ύδατα και θέτοντας σε κίνδυνο την τροφική αλυσίδα.
Σύνδρομο Kessler
Η επιστημονική κοινότητα θεωρεί ότι πρέπει να βρεθούν αποτελεσματικοί τρόποι απομάκρυνσης των διαστημικών σκουπιδιών, αφού δεν είναι πολύ απομακρυσμένο το σενάριο του συνδρόμου «Kessler», σύμφωνα με το οποίο δεν θα υπάρχει επαρκής χώρος για να πετάξουν τα διαστημόπλοια με ασφάλεια από τη Γη.
Ηδη, τα διαστημικά σκουπίδια έχουν αρχίσει να προκαλούν προβλήματα τόσο σε πτήσεις διαστημοπλοίων, όσο και σε αυτές των δορυφόρων.
Η NASA, υπολογίζει ότι σε 30 χρόνια από τώρα το σύνδρομο Kessler θα είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα.
Σε 30 χρόνια ή και σε λιγότερα ο αριθμός των επικίνδυνων διαστημικών σκουπιδιών θα αρχίσει να αυξάνεται καθώς τα αντικείμενα θα συγκρούονται το ένα με το άλλο δημιουργώντας νέα μικρότερα διαστημικά σκουπίδια στην χωματερή αυτή, τα οποία θα είναι εξίσου επικίνδυνα.
Πρόσφατα, το πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού είδε ένα κομμάτι παλιού ρωσικού κατασκοπευτικού δορυφόρου να περνά ξυστά από το Σταθμό. Δεν ήταν η πρώτη φορά. Το πλήρωμα κατάφερε να καταφύγει στις κάψουλες διαφυγής. Εάν το αντικείμενο κτυπούσε το Διαστημικό Σταθμό, σίγουρα οι επιπτώσεις θα ήταν καταστροφικές.
Το 2009 ο ρωσικός κατασκοπευτικός δορυφόρος Kosmos 2251. που δεν ήταν πλέον σε λειτουργία, χτύπησε το ηλιακό πάνελ ενός αμερικανικού τηλεπικοινωνιακού δορυφόρου, του Iridium 33. Ο αμερικανικός δορυφόρος ξέφυγε από την τροχιά του, ενώ ο ρωσικός καταστράφηκε.
Από τη σύγκρουση αυτή δημιουργήθηκαν περισσότερα από 2.000 κομμάτια διαστημικών αποβλήτων με μεγέθη άνω των 10 εκατοστών, και ενδεχομένως εκατοντάδες χιλιάδες μικρότερα κομμάτια.
Περίπου το 10% όλων των γνωστών διαστημικών σκουπιδιών των τελευταίων 55 χρόνων προέρχεται από τη σύγκρουση του 2009 μεταξύ του Κosmos και του Iridium.
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ ευθύνονται κυρίως για το μεγαλύτερο αριθμό διαστημικών σκουπιδιών, ακολουθούμενες από τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία τη NASA και την ESA.
Πρόσφατα, δύο ιδιωτικές εταιρίες ανακοίνωσαν δύο νέες μεθόδους καταστροφής των διαστημικών σκουπιδιών, διακόπτοντας την τροχιακή τους κίνηση, ώστε να πέφτουν στην ατμόσφαιρα και να καίγονται κατά την είσοδό τους χωρίς να αποτελούν πλέον απειλή για τον άνθρωπο.
Το ερώτημα είναι γιατί δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη οι επιχειρήσεις καθαρισμού του διαστήματος από τα σκουπίδια αυτά. Η απάντηση είναι πως το θέμα άπτεται πολιτικών, αλλά κυρίως στρατιωτικών συμφερόντων.
Το σίγουρο είναι ότι μέχρι να εξευρεθεί μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος το κόστος της καταστροφής τους θα είναι αποτρεπτικό, ενώ άγνωστο παραμένει το ποιος θα κληθεί να πληρώσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου