Ο θάνατος πέντε διασήμων

Πολλοί γνωστοί ή διάσημοι έχουν διαγραφεί από τη μνήμη μας γιατί το τέλος τους ήταν άδοξο και η βιογραφία τους αναφέρει ότι πέθαναν είτε από αρρώστια είτε από γηρατειά. Μονότονος, βαρετός, άδοξος θάνατος για ένα διάσημο πρόσωπο.

Δεν είναι τυχαίο που εκείνοι που μένουν στη θύμησή μας είναι εκείνων των οποίων ο θάνατος είχε έναν δραματικό τόνο, όπως ο θάνατος του Τζον Λένον που δολοφονήθηκε ή εκείνος της πριγκίπισσας Νταϊάνας που έπεσε θύμα θανατηφόρου τροχαίου.

Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένοι θάνατοι διάσημων ανθρώπων που μολονότι ακούγονται συναρπαστικοί και γεμάτοι δράμα, είναι τελικά πολύ διαφορετικοί, απλοί και καθημερινοί και καμιά σχέση δεν έχουν με τα απίστευτα γεγονότα που περιγράφονται για αυτούς. 

Ο Δαρβίνος δεν ανακάλεσε λίγο πριν πεθάνει



Ο μύθος λέει… Ο Δαρβίνος ανέπτυξε την περίφημη θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών, μια θεωρία που ήρθε σε αντίθεση με το Χριστιανικό δόγμα περί εξέλιξης του ανθρωπίνου είδους. Ο μύθος, λοιπόν, λέει ότι όταν ο Δαρβίνος αρρώστησε, στράφηκε προς τη θρησκεία και άρχισε να μελετά τη Βίβλο. Μάλιστα, όταν ήταν στο κρεβάτι του πόνου έτοιμος να πεθάνει μίλησε με μια πιστή της Ευαγγελικής πίστης και της εμπιστεύτηκε ότι μετάνιωσε για τη μέχρι τότε δουλειά του, λέγοντας «Ήμουν ένας νεαρός άνδρας με ανολοκλήρωτες ιδέες». Αυτή θεωρείται μια ιστορία με μεγάλη δυναμική για το πώς ακόμα και οι πνευματώδεις σκεπτικιστές μπορεί να αλλάξουν γνώμη όταν αντικρίζουν το θάνατο κατάματα.

Η αλήθεια όμως είναι… Η οικογένεια του Δαρβίνου αρνείται ότι αυτή η ιστορία είναι αληθινή και πραγματικά δεν υπάρχει λόγος να την πιστέψουμε. Μάλιστα, αξίζει να θυμηθούμε ότι ο Δαρβίνος ήταν πολύ πιο θρήσκος στα νιάτα του αλλά κατέληξε αγνωστικιστής προς το τέλος της ζωής του. Τα τελευταία λόγια του ήταν «Δεν φοβάμαι ούτε στο ελάχιστο να πεθάνω». Επίσης, ας θυμηθούμε ότι η γυναίκα του, Έμμα, ήταν θρήσκα και θα ήταν ιδιαίτερα ευτυχής αν ο σύζυγός της άλλαζε άποψη, αλλά ποτέ δεν ανέφερε η ίδια κάτι τέτοιο. Η ιστορία προέκυψε από την αφήγηση μιας πιστής της Ευαγγελικής πίστης με το όνομα Lady Hope (το πραγματικό της όνομα ήταν Elizabeth Cotton) ότι ο Δαρβίνος μοιράστηκε τις τελευταίες του σκέψεις μαζί της και την προέτρεψε να διαδώσει το λόγο του Χριστού σε όλους. Ωστόσο, κανένας άνθρωπος δεν επιβεβαιώνει την παρουσία της στο σπίτι του Δαρβίνου, λέγεται επίσης ότι εκείνος δεν ήταν καν κλινήρης τη μέρα που εκείνη ισχυρίζεται ότι τον είδε, έξι μήνες πριν από το θάνατο του. Η Elizabeth Cotton δεν φαίνεται να έπεισε πολλούς για την ιστορία που διέδωσε, ενώ αξιοπερίεργο είναι το γεγονός ότι ενώ είχε δημοσιεύσει πάνω από 30 βιβλία γεμάτα με Ευαγγελικά θέματα και προσωπικές ανέκδοτες ιστορίες, δεν ανέφερε πουθενά την ιστορία με το Δαρβίνο, παρά μόνο το 1915, όταν είχαν περάσει ήδη 33 χρόνια από το θάνατό του. Ίσως με αυτή την ιστορία εκείνη πίστευε ότι εξυπηρετούσε έναν ανώτερο σκοπό, ωστόσο ο ισχυρισμός ότι ένας άνθρωπος αψήφησε όλη τη ζωή του και τις απόψεις του ήταν μια παρατραβηγμένη ιδέα εκ μέρους της. 

Το κεφάλι του Walt Disney δεν είναι παγωμένο



Ο μύθος λέει… Αυτή την ιστορία θα την έχετε ακούσει ως αστείο μάλλον, καθώς παρουσιάστηκε στα επεισόδια των Simpsons και του 30 Rock ότι το κεφάλι του Walt Disney είναι παγωμένο με τη μέθοδο της κρυονικής, ενώ στο Weekly World News μια φορά ισχυρίστηκαν ότι το παγωμένο κεφάλι κλάπηκε. Η ιστορία είναι περίεργα αληθοφανής, μιας και ο Walt Disney ήταν πολύ εκκεντρικός και αν πράγματι κάποιος θα μπορούσε να ζητήσει να διατηρήσουν το σώμα ή το κεφάλι του παγωμένο στο χρόνο θα ήταν εκείνος. Μάλιστα, κάποιες βιογραφίες του ισχυρίζονται πως όταν έμαθε ότι πάσχει από καρκίνο αποφάσισε να διατηρήσει ό,τι θα απέμενε από τον ίδιο σε έναν κρυονικό θάλαμο με την ελπίδα ότι μια μέρα στο μέλλον θα μπορούσε να επανέλθει στη ζωή μέσω τεχνολογίας (ακόμα και με ρομποτικά μέλη, αν χρειαζόταν). Λένε ότι είναι ακόμα εκεί, παγωμένος σε κάποια μυστική τοποθεσία περιμένοντας να αναστηθεί από τον πάγο!

Η αλήθεια όμως είναι… Υπάρχουν πολλές ανόητες ιστορίες και μύθοι γύρω από το όνομα του Walt Disney, όπως ότι ήταν αντισημιτικός ή ανώμαλος. Δυστυχώς η ιστορία με το παγωμένο κεφάλι είναι άλλη μια τέτοια ανακρίβεια, καθώς δεν υπάρχουν βάσιμα στοιχεία για να αποδειχθεί. Στην πραγματικότητα φαίνεται να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, καθώς το πιστοποιητικό θανάτου του Disney αναφέρει ότι αποτεφρώθηκε. Είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι δεν έγινε κηδεία, αλλά μόνο γιατί μόνος του είχε ζητήσει να μην γίνει. Δεν γνωρίζουμε πώς και πότε ξεκίνησε η φήμη περί παγωμένου κεφαλιού, πιθανότατα θα σχετίζεται με το ότι τα πρώτα στοιχεία για έναν πραγματικά νεκρό άνθρωπο που έμεινε παγωμένος βγήκαν στην επιφάνεια ένα μήνα μετά το θάνατο του Disney. Συσχετίστηκαν τα δυο γεγονότα, προστέθηκε και το ότι ο ίδιος ήταν τρελός και πλούσιος και βγήκε το συμπέρασμα ότι θα ήταν ικανός για κάτι τέτοιο. Κανείς δεν ξέρει τι θα γινόταν αν ο Disney ζούσε ένα μήνα ακόμα κι άκουγε την είδηση για εκείνον τον άνθρωπο που έμεινε παγωμένος. Ίσως να του άρεσε και να ήθελε να ακολουθήσει κι αυτός τον ίδιο δρόμο, φαίνεται όμως ότι πριν πεθάνει δεν είχε καν ιδέα για το τι είναι η κρυονική. 

Ο Μότσαρτ δεν θάφτηκε σε τάφο απόρων



Ο μύθος λέει… Ο Μότσαρτ θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους κλασικούς συνθέτες όλων των εποχών. Το πνεύμα και η ιδιοφυΐα του, ωστόσο, δεν εκτιμήθηκαν από τους σύγχρονούς του, όπως γίνεται σχεδόν πάντα με τους «μεγάλους» κάθε εποχής. Οι όπερες του απέτυχαν και στη Βιέννη ήταν μισητός γιατί η μουσική του θεωρούνταν πολύ μπροστά από την εποχή της. Συνεπώς, πέθανε φτωχός και θάφτηκε ως τέτοιος, σε ένα τάφο για άπορους. Στην ταινία Amadeus όπου περιγράφεται η ζωή του βλέπουμε πώς πέταξαν κυριολεκτικά το πτώμα του σε έναν μαζικό τάφο μαζί με άλλα πτώματα φτωχών. 

Η αλήθεια όμως είναι… Παρότι είναι ρομαντικό να σκεφτόμαστε τον Μότσαρτ ως μια παρεξηγημένη ιδιοφυία, η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν καθόλου φτωχός και πεινασμένος. Είχε όντως πολλά χρέη, αλλά το εισόδημά του ήταν περίπου 10.000 φλορίνια το χρόνο, γεγονός που τον έβαζε στο 5% του πληθυσμού με το υψηλότερο εισόδημα. Οι συναυλίες του και τα μαθήματα πιάνου που έκανε του παρείχαν αρκετά χρήματα και η τελευταία του όπερα The Magic Flute γνώρισε τεράστια επιτυχία. Όσο για την ταφή του, πράγματι θάφτηκε σε έναν κοινό τάφο, αλλά με αυτό εννοείται ότι ο τάφος του δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο κι όχι ότι ήταν μαζικός. Άλλωστε, το 18ο αιώνα στη Βιέννη υπήρχε η συνήθεια οι άνθρωποι της μεσαίας τάξης να θάβονται σε σημεία που δεν τους ανήκουν, από τα οποία αργότερα ξεθάβονταν, γι αυτό και δεν γνωρίζουμε πολλά για το τι συνέβη αργότερα με τα οστά του. Μολονότι στην ταινία Amadeus τον είδαμε να ζητιανεύει λεφτά από τον πατέρα του μην μπορώντας να ανέβει ψηλά στην εκτίμησή του, στην πραγματικότητα, ο πατέρας του Μότσαρτ καυχιόταν σε γράμματά του για το πόσα λεφτά έβγαζε ο γιος του. Επομένως, ο Μότσαρτ δεν ήταν ακριβώς ένας καλλιτέχνης που δεν αναγνωρίστηκε και δεν εκτιμήθηκε στην εποχή του. Αντιθέτως, ήταν ένας δημοφιλής δημιουργός με μερικά δυνατά κομμάτια που έμειναν χαραγμένα στο κοινό του από εκείνα τα χρόνια. 

Ο Όσκαρ Ουάιλντ δεν πέθανε από σύφιλη



Ο μύθος λέει... Το 1895 ο Όσκαρ Ουάιλντ κατηγορήθηκε για ομοφυλοφιλία και καταδικάστηκε σε δυο χρόνια καταναγκαστικών έργων, ενώ όπως αναφέρουν διάφορες βιογραφίες για εκείνον, το παρελθόν του τον ακολούθησε και στα επόμενα χρόνια της ζωής του, μιας και πέθανε από μηνιγγίτιδα ως άμεσο αποτέλεσμα της σύφιλης. Όπως ανέφεραν ποικίλες ιστορίες, η άσωτη και ακόλαστη σεξουαλική του ζωή τον οδήγησαν στο θάνατο. 

Η αλήθεια όμως είναι… Δεν είναι πολύ τραβηγμένο να σκεφτεί κανείς ότι ο Όσκαρ Ουάιλντ πέθανε από σύφιλη, γιατί περίπου το 25% των ανδρών στη Βικτωριανή εποχή είχε σύφιλη. Επίσης, μιλάμε για τον Όσκαρ Ουάιλντ, που σημαίνει ότι μπορεί να μετέδωσε την ασθένεια στο 25% του πληθυσμού! Ωστόσο, τα πραγματικά συμπτώματα του συγγραφέα δεν ταιριάζουν με αυτά της σύφιλης ή με αυτά κάποιου σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος. Στις μέρες μας, οι ειδικοί συμφωνούν ότι πιθανότατα πέθανε από μόλυνση στο αυτί. Όταν πέθανε, δεν υπήρχαν πολλά ιατρικά στοιχεία για το τι προκαλούσε τη μηνιγγίτιδα. Οι πρώτοι βιογράφοι που έγραψαν για τον Όσκαρ Ουάιλντ υπέθεσαν ότι η αιτία ήταν η σύφιλη, γιατί αυτό τους φαινόταν λογικό. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν στοιχεία πως ο ίδιος είχε ποτέ του σύφιλη. Ο φίλος και εραστής του Lord Alfred Douglas μήνυσε το συγγραφέα της πρώτης βιογραφίας του Ουάιλντ για λιβελογράφημα και ο συγγραφέας αναγκάστηκε να αφαιρέσει αυτό το στοιχείο από επόμενες εκδόσεις του βιβλίου. Ήταν όμως ήδη πολύ αργά. Η ιστορία της σύφιλης έγινε πολύ γρήγορα γνωστή και συνδέεται λανθασμένα με το όνομα του Όσκαρ Ουάιλντ μέχρι και σήμερα. 

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε δεν πέθανε από αλκοολισμό



Ο μύθος λέει… Τον Οκτώβριο του 1849, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε βρέθηκε περιπλανώμενος και μεθυσμένος στους δρόμους της Βαλτιμόρης, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και πέθανε. Όλοι όσοι τον ήξεραν έβλεπαν το τέλος του να έρχεται, καθώς ήταν γνωστό ότι ο Πόε ήταν εθισμένος στο ποτό και το όπιο και σύμφωνα με τη νεκρολογία ήταν ένας βασανισμένος τρελός που περιπλανιόταν συχνά στους δρόμους σε ντελίριο, μιλώντας μόνος του. Ο θάνατος του ήταν σαν να αναπαριστούσε με ακρίβεια μια σκηνή από κάποιο έργο. Όπως έγινε και στην περίπτωση του Ουάιλντ, έτσι κι εδώ η αντίληψη ήταν ότι οι συγγραφείς ήταν αλκοολικοί και οι άνθρωποι που έγραφαν περίεργες ιστορίες τρόμου ήταν σίγουρα ναρκομανείς. 

Η αλήθεια όμως είναι… Όντως ο Πόε πέθανε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάσταση στην οποία βρέθηκε σχετιζόταν με ναρκωτικά ή ποτό. Υπάρχουν επίσης άλλες βιογραφίες που αναφέρουν ότι εμφάνισε συμπτώματα λύσσας από την οποία και πέθανε. Ο ίδιος είχε σίγουρα προβλήματα με το ποτό σε διάφορες στιγμές της ζωής του, αλλά προς το τέλος του απέφευγε να πίνει γιατί γινόταν βίαιος, ενώ όσον αφορά στα ναρκωτικά, δεν φαίνεται να τα είχε αγγίξει ποτέ στη ζωή του. Οι ιστορίες του είχαν πολλές αναφορές στο όπιο, αλλά η μόνη ένδειξη που υπάρχει ότι ίσως κάποτε να το δοκίμασε είναι ένα γράμμα σε μια φίλη του όπου έγραψε ότι προσπάθησε να αυτοκτονήσει χρησιμοποιώντας όπιο, κάτι που έγραψε μάλλον για να δημιουργήσει εντυπώσεις κι όχι γιατί πραγματικά το επιχείρησε. Από ό,τι δείχνουν τα πράγματα, η ιστορία για το θάνατό του προέκυψε από τον εκδότη Rufus Griswold που έγραψε ανώνυμα την νεκρολογία του Πόε λέγοντας ότι «όλοι τον μισούσαν» και έπειτα επέκτεινε τη σκέψη του με ένα βιβλίο, καθώς απεχθανόταν τον Πόε και έφτασε στο σημείο ακόμα και να πλαστογραφήσει τα γράμματά του για να τον δυσφημίσει.