Τα 9 μυστήρια του «Κώδικα Τιντορέτο»

Στο Λονδίνο εκτίθεται  μετά τις εργασίες συντήρησης που αποκάλυψαν ότι πρόκειται για αριστούργημα του αναγεννησιακού «κολοσσού» Τζιάκοπο Τιντορέτο ο πίνακας-μυστήριο με την ιστορική ονομασία «Απόλλωνας και μούσες».

Ήδη πολλοί μιλούν για έναν «Κώδικα Τιντορέτο» γεμάτο συμβολισμούς που πρέπει να αποκωδικοποιηθούν.

Φιλοτεχνημένος γύρω στο 1560 για άγνωστο παραγγελιοδόχο και με διαστάσεις 2,7 Χ 2,36 μέτρα, ο πίνακας αγοράστηκε το 1849 από τον βρετανό συλλέκτη έργων τέχνης Γουίλιαμ Μπανκς. Πέρασε βρώμικος και παραγνωρισμένος περισσότερο από έναν αιώνα στην έπαυλη του αγοραστή στο Ντόρσετ και έπειτα παρέμεινε για 30 χρόνια σε αποθήκη του Οργανισμού Συντήρησης της Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Βρετανίας Νational Τrust. Τώρα όμως που αποκαλύφθηκαν με όλη τους τη δόξα ο δημιουργός και το θέμα του έργου, οι ειδήμονες ερίζουν για τη σημειολογία του. Και καλούνται να λύσουν τα ακόλουθα εννέα μυστήρια:

1 Είναι πράγματι η κεντρική μορφή ο θεός Απόλλωνας, με το όνομα του οποίου έγινε γνωστός ο πίνακας τον 19ο αιώνα; ΄Η μήπως είναι ο θεός του γάμου Υμέναιος που στέφει τον νεαρό στα αριστερά και ετοιμάζεται να του δώσει σύζυγο;

2 Η χλωμή γυναίκα επάνω δεξιά είναι πιθανότατα η μέλλουσα νύφη. Ποια είναι όμως; Ποιο είναι το φυτό που κρατούν εκείνη και ο Απόλλωνας και τι συμβολίζει;

3 Μοιάζει σχεδόν βέβαιον ότι ο άντρας επάνω αριστερά με τη λεοντή και το ακόντιο είναι ο Ηρακλής. Ποιος ο ρόλος του όμως στον πίνακα; Μήπως ο νεαρός κάτω από αυτόν είναι ο γιος του Υλας που, σύμφωνα με τον μύθο, ενθαρρύνεται να νυμφευθεί την πρώην ερωμένη του πατέρα του Ιόλη;

4 Ποιες είναι οι δύο ελαφρώς ηλιοκαμένες μορφές στην κάτω δεξιά πλευρά του πίνακα; Μήπως η γυναίκα με τη γυρισμένη πλάτη και το κέρας της αφθονίας είναι η Τύχη που κάθεται πάνω από ένα γιγαντιαίο ζάρι;

5 Ακτινογραφία του πίνακα έδειξε ότι η ανδρόγυνη μορφή κάτω από τον Ηρακλή (πιθανότατα ένας ποιητής) προτού «καλυφθεί» από βαριά υφάσματα είχε ζωγραφιστεί ολόγυμνη και με πιο ανδροπρεπή χαρακτηριστικά. Γιατί άλλαξε γνώμη ο καλλιτέχνης; 6 Τι σημαίνουν τα αντικείμενα στα πόδια του «Απόλλωνα»; Μήπως το χρυσό κύπελλο, το χρυσό πιάτο με τα νομίσματα και το χρυσό κωδωνοστάσιο θέλουν να δείξουν την περιφρόνηση του θεού για τα πλούτη;

7 Ποιες είναι οι δύο γυναίκες στην κάτω αριστερή πλευρά του πίνακα; Γιατί η μία φοράει χρυσό διάδημα στα μαλλιά ενώ η άλλη στεφάνι από φύλλα και λουλούδια όπως αυτό με το οποίο ετοιμάζεται να στεφθεί ο «ποιητής»;

8 Ποιο είναι το βιβλίο που τείνει η γυναίκα με το διάδημα στον «ποιητή»; Μήπως εκεί βρίσκεται η λύση του μυστηρίου;

9 Το ένα και μοναδικό γιγαντιαίο ζάρι με τις πέντε κουκκίδες (κάτω δεξιά) έχει βρεθεί και σε άλλους πίνακες του Τιντορέτο. Τι συμβολίζει;