Ρήγμα στην Ινδο-Αυστραλιανή πλάκα;

Θοδωρής Λαΐνας

Η νέα μελέτη αναφέρει ότι η Ινδο-Αυστραλιανή πλάκα τείνει να σπάσει στα δύο.

Ομάδα ειδικών στη Γαλλία μελέτησε τους πολύ ισχυρούς σεισμούς που έγιναν τον περασμένο Απρίλιο δυτικά της Σουμάτρας (τάξεως 8,6 και 8,2 ρίχτερ), καθώς και όλη τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή από το 2004, συμπεριλαμβανομένου και του σεισμού των 9.1 Ρίχτερ που προκάλεσε το φονικό τσουνάμι το 2004. Σύμφωνα

με το συμπέρασμα των ερευνητών η ιδιαίτερα εκτεταμένη Ινδο-Αυστραλιανή τεκτονική πλάκα βιώνει ένα ρήγμα και είναι πιθανόν να διασπαστεί σε δύο κομμάτια.

Η έρευνα

Ειδικοί της Ecole Normale Superieure στο Παρίσι ανέλυσαν τους σεισμούς στις περιοχές που «πατούν» πάνω στην Ινδο-Αυστραλιανή τεκτονική πλάκα από τον Δεκέμβριο του 2004 (όπου εκδηλώθηκε ο σεισμός των 9.1 Ρίχτερ) μέχρι και τον Απρίλιο του 2011 όπου εκδηλώθηκαν σεισμοί μεγέθους 8.6 και 8.2 Ρίχτερ. Εκαναν δύο σημαντικές διαπιστώσεις.

Οι πολύ μεγάλης ισχύος σεισμοί γίνονται συνήθως στις λεγόμενες ζώνες καταβύθισης που βρίσκονται στα σημεία όπου ενώνονται δύο τεκτονικές πλάκες. Οι πολύ ισχυροί σεισμοί της περιόδου 2004-2011 έγιναν δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τις ζώνες καταβύθισης στην Ινδο-Αυστραλιανή πλάκα. Η δεύτερη παρατήρηση που έκαναν οι ερευνητές ήταν ότι η σεισμικότητα στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν την περίοδο 2004-2011 δέκα φορές εντονότερη από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.

Επίσης ανακάλυψαν ότι στους σεισμούς της περιόδου που ερευνούσαν, τα πετρώματα μετά από κάθε σεισμό μετακινούνταν προς την ίδια κατεύθυνση. Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι ο Ινδο-Αυστραλιανή τεκτονική πλάκα διασπάται κατά μήκος ενός νέου ορίου, πράγμα που μπορεί να εξηγήσει τις ιδιαιτερότητες των σεισμών του περασμένου Απριλίου.

Η εξήγηση

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μάλιστα μια θεωρία για να εξηγήσουν το φαινόμενο. Είναι γνωστό ότι η Ινδία και η Αυστραλία «πατούν» στην ίδια πλάκα αλλά η Αυστραλία κινείται ταχύτερα από την Ινδία. Αυτό σύμφωνα με τους ερευνητές έχει ως αποτέλεσμα μια μεγάλη περιοχή στο κέντρο της τεκτονικής πλάκας να «κάμπτεται» γεγονός που πιθανότατα οδηγεί στη διάσπασή της.

Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature και έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις στην επιστημονική κοινότητα. Κάποιοι επιστήμονες συγκλίνουν με την άποψη των ερευνητών και θεωρούν ότι τα ευρήματα υποδεικνύουν τη διάσπαση της πλάκας. Αλλοι ειδικοί όμως υποστηρίζουν ότι η περίοδος παρατήρησης είναι μικρή αλλά και ο αριθμός των σεισμών που μελετήθηκε πολύ περιορισμένος για να εξαχθεί ένα τόσο σοβαρό συμπέρασμα όπως η διάσπαση μιας τεκτονικής πλάκας.

Οι επιπτώσεις

Σε κάθε περίπτωση, εάν πράγματι έχουμε ένα γεωλογικό γεγονός της τάξεως αυτής, οι συνέπειες θα γίνουν αισθητές σε όλο τον πλανήτη. Σε μια άλλη πρόσφατη μελέτη της Αμερικανικής Γεωλογικής Επιθεώρησης του Menlo Park στην Καλιφόρνια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι σεισμοί ισχύος 5.5 Ρίχτερ και άνω εμφανίστηκαν σε ολόκληρη την υφήλιο με συχνότητα πέντε φορές μεγαλύτερη στο διάστημα έξι ημερών που ακολούθησε την 11η Απριλίου, πράγμα που δεν έχει παρατηρηθεί άλλη φορά, ούτε μετά από σεισμούς ακόμη μεγαλύτερης ισχύος.