Οι κοινωνιολόγοι ανησυχούν για τις συνέπειες αυτού του φαινομένου στην κοινωνία και την υγεία, γράφει η Fleur de Weerd στηνTrouw του Άμστερνταμ.
Τα στοιχεία για την αύξηση της ανεργίας των νέων είναι συγκλονιστικά. Όμως στους υπολογισμούς, γενικά, μετράνε μόνο τους νέους που είναι έτοιμοι να εργαστούν και που θέλουν να εργαστούν. «Υπάρχει επίσης μια τεράστια ομάδα η οποία δεν έχει απολύτως κανένα κίνητρο και γι’ αυτό στρέφεται μακριά από την αγορά εργασίας», λέει ο Massimiliano Mascherini του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, ενός οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Mascherini μελέτησε νέους ανθρώπους που ούτε εργάζονται, ούτε ακολουθούν κάποια εκπαίδευση ή κατάρτιση (τους αποκαλούμενους NEETs από τις λέξεις «not in education, employment, or training»). Ερεύνησε το υπόβαθρο και τη συμπεριφορά αυτών των «αραχτών» και το τι κοστίζουν στην Ευρώπη.
Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά. Δεκατέσσερα εκατομμύρια νέοι άνθρωποι στην Ευρώπη κάθονται στο σπίτι τους και δεν κάνουν τίποτα. Αυτό αναλογεί στο 15,4% των νέων ηλικίας 15 έως 29. Μερικοί είναι άνεργοι από επιλογή ή ταξιδεύουν, αλλά η πλειοψηφία δεν είναι. «Πιστεύουν ελάχιστα στους θεσμούς και τους συνανθρώπους τους. Είναι κοινωνικά και πολιτικά απομονωμένοι. Έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξουν σε εγκληματικούς κύκλους», λέει ο Mascherini.
Αναπηρίες και προβληματικά σπίτια
Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις σχετικά με τους NEETs με ανησυχία, καθώς το θέμα είναι δαπανηρό. Ο Mascherini υπολογίζει ότι το κόστος της ανεργίας των νέων κρατών μελών ανήλθε σε 153 δις. ευρώ το 2011, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόνο 119 δισ. ευρώ το 2008. Και αυτή είναι μια συντηρητική εκτίμηση, που περιλαμβάνει μόνο το κόστος των κοινωνικών υπηρεσιών και όχι θέματα όπως η εγκληματικότητα και η υγειονομική περίθαλψη.
Αναπηρίες και προβληματικά σπίτια
Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις σχετικά με τους NEETs με ανησυχία, καθώς το θέμα είναι δαπανηρό. Ο Mascherini υπολογίζει ότι το κόστος της ανεργίας των νέων κρατών μελών ανήλθε σε 153 δις. ευρώ το 2011, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόνο 119 δισ. ευρώ το 2008. Και αυτή είναι μια συντηρητική εκτίμηση, που περιλαμβάνει μόνο το κόστος των κοινωνικών υπηρεσιών και όχι θέματα όπως η εγκληματικότητα και η υγειονομική περίθαλψη.
Ο Ton Eimers, διευθυντής του Κέντρου Γνώσης για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Αγορά Εργασίας, γνωρίζει καλά την προβληματική ομάδα. «Είναι συχνά νέοι με ειδικές ανάγκες, μαθησιακές δυσκολίες ή/ και μια προβληματική κατάσταση στο σπίτι». Όπως λέει, η μελέτη «περιγράφει όσους εγκαταλείπουν πρόωρα το Γυμνάσιο και τους ανέργους ως εκφάνσεις του ίδιου προβλήματος: νέοι που διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν την επαφή τους με την κοινωνία Σε περιόδους κρίσης, τα προβλήματα αυτής της ομάδας αυξάνονται».
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι οι νέοι άνθρωποι σε διάφορα μέρη της Ευρώπης ανταποκρίνονται στην κατάστασή τους με διαφορετικό τρόπο. Στις αγγλοσαξονικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι NEETs είναι παθητικοί. Είναι απογοητευμένοι από την κοινωνία και τους θεσμούς και έχουν την αίσθηση ότι κανείς δεν θέλει να τους βοηθήσει. Ως αντίδραση σε αυτό στρέφονται μακριά από την κοινωνία. Η ομάδα βρίσκει την πολιτική λιγότερο σημαντική και ένας μεγάλος αριθμός δεν ψηφίζει. Καθισμένοι μπροστά στην τηλεόραση, οι λέξεις κλειδιά είναι κοινωνική απομόνωση και μοναξιά.
Πολιτικά ενεργή νεολαία
Στις μεσογειακές χώρες, από την άλλη πλευρά, η προβληματική κατηγορία είναι πολιτικά ενεργή. «Υπάρχει ένας καλός λόγος για τον οποίο οι νέοι βγαίνουν στους δρόμους στην Ισπανία και την Ελλάδα», λέει ο Mascherini. «Δεν αισθάνονται ότι τα συμφέροντά τους εκπροσωπούνται από τους πολιτικούς και διαμαρτύρονται ενάντια σε αυτό. Έχουν την τάση να κλίνουν προς τον ριζοσπαστισμό. Εάν προκύψει ένα εξτρεμιστικό μπλοκ σε αυτές τις χώρες, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να βρει μεγάλη υποστήριξη ανάμεσα σε αυτούς τους νέους ανθρώπους».
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι οι νέοι άνθρωποι σε διάφορα μέρη της Ευρώπης ανταποκρίνονται στην κατάστασή τους με διαφορετικό τρόπο. Στις αγγλοσαξονικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι NEETs είναι παθητικοί. Είναι απογοητευμένοι από την κοινωνία και τους θεσμούς και έχουν την αίσθηση ότι κανείς δεν θέλει να τους βοηθήσει. Ως αντίδραση σε αυτό στρέφονται μακριά από την κοινωνία. Η ομάδα βρίσκει την πολιτική λιγότερο σημαντική και ένας μεγάλος αριθμός δεν ψηφίζει. Καθισμένοι μπροστά στην τηλεόραση, οι λέξεις κλειδιά είναι κοινωνική απομόνωση και μοναξιά.
Πολιτικά ενεργή νεολαία
Στις μεσογειακές χώρες, από την άλλη πλευρά, η προβληματική κατηγορία είναι πολιτικά ενεργή. «Υπάρχει ένας καλός λόγος για τον οποίο οι νέοι βγαίνουν στους δρόμους στην Ισπανία και την Ελλάδα», λέει ο Mascherini. «Δεν αισθάνονται ότι τα συμφέροντά τους εκπροσωπούνται από τους πολιτικούς και διαμαρτύρονται ενάντια σε αυτό. Έχουν την τάση να κλίνουν προς τον ριζοσπαστισμό. Εάν προκύψει ένα εξτρεμιστικό μπλοκ σε αυτές τις χώρες, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να βρει μεγάλη υποστήριξη ανάμεσα σε αυτούς τους νέους ανθρώπους».
Παρά το γεγονός ότι η Ισπανία αναφέρεται πάντα ως η χώρα με τη μεγαλύτερη ανεργία, η κατάσταση στην Ιταλία και τη Βουλγαρία είναι πιο ανησυχητική, λέει ο Mascherini. «Οι Ισπανοί έχουν μια σχετικά καλή εκπαίδευση και μεγάλη εργασιακή εμπειρία. Η ανεργία των νέων δεν είναι μια άμεση συνέπεια της κρίσης. Τα προβλήματα σε Βουλγαρία και Ιταλία είναι περισσότερο διαρθρωτικού χαρακτήρα. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς. Στην Ιταλία, οι νέοι έχουν κάθονται κοντά στο σπίτι τους επί χρόνια, γεγονός που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο επείγουσα».
Ο Eimers προτιμά να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ παθητικής και ενεργητικής δυσαρέσκειας με έναν διαφορετικό τρόπο. «Νομίζω ότι η απογοήτευση είναι πιο πιθανό να μετατραπεί σε οργή στη Νότια Ευρώπη, διότι οι αριθμοί είναι μεγαλύτεροι. Εάν ξαφνικά η Nijmegen είδε το ποσοστό ανεργίας των νέων να φτάνει το 40%, η νεολαία εδώ θα είναι στα οδοφράγματα. Αλλά αν ανήκεις σε μια μικρή ομάδα, είναι πιο πιθανό να μείνεις στο σπίτι σου και να αισθάνεσαι ντροπή».
Ο Eimers προτιμά να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ παθητικής και ενεργητικής δυσαρέσκειας με έναν διαφορετικό τρόπο. «Νομίζω ότι η απογοήτευση είναι πιο πιθανό να μετατραπεί σε οργή στη Νότια Ευρώπη, διότι οι αριθμοί είναι μεγαλύτεροι. Εάν ξαφνικά η Nijmegen είδε το ποσοστό ανεργίας των νέων να φτάνει το 40%, η νεολαία εδώ θα είναι στα οδοφράγματα. Αλλά αν ανήκεις σε μια μικρή ομάδα, είναι πιο πιθανό να μείνεις στο σπίτι σου και να αισθάνεσαι ντροπή».
Σύμφωνα με τη μελέτη, η μοναδική περιοχή στην Ευρώπη όπου οι NEETs δεν θα πάθουν αμόκ είναι η Σκανδιναβία. «Σε αυτές τις χώρες, όλοι οι νέοι συμμετέχουν ισότιμα στην κοινωνία και την πολιτική, άνεργοι ή όχι, είτε έχουν εγκαταλείψει το σχολείο είτε όχι», λέει ο Mascherini. «Χώρες όπως η Σουηδία και η Δανία είναι σε καλή κατάσταση έτσι κι αλλιώς. Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα κενό ανάμεσα στην κατάρτιση και την αγορά εργασίας. Η αντίθεση με τη Βουλγαρία και την Ιταλία δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη».
Εμπόριο ναρκωτικών και εφήβων μητέρων
Και η Ολλανδία; Ο Mascherini πιστεύει ότι είναι μια υποδειγματική χώρα. «Λίγα διαρθρωτικά προβλήματα, πολλά έργα και καλή επίβλεψη, ακόμα και αν ο αριθμός των προβληματικών περιπτώσεων αυξάνεται λόγω της κρίσης».
Η Hennie van Meerkerk πιστεύει ότι αυτή η εικόνα είναι πολύ αισιόδοξη. Είναι η πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Scalda, μιας σχολής επαγγελματικής κατάρτισης στην Zeeland για πρώην μαθητές Γυμνασίου που έχουν εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο και είναι άνεργοι, και περιγράφει μια νέα κατηγορία νέων ανθρώπων με πολλαπλά προβλήματα. «Πολλοί έχουν ψυχολογικά προβλήματα, υποφέρουν από κατάθλιψη και συχνά συγκρούονται με την αστυνομία».
Η εγκληματικότητα είναι μια δικαιολογημένη ανησυχία, σύμφωνα με τον Mascherini. Η μελέτη του δείχνει ότι οι νέοι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στο να πέφτουν θύματα των ναρκωτικών και του αλκοόλ. «Αυτό μπορεί να είναι τόσο η αιτία της εγκατάλειψης του σχολείου ή της ανεργίας, όσο και το αποτέλεσμα της εγκατάλειψης του σχολείου και της ανεργίας. Οι νέοι που κάθονται στο σπίτι τους για μεγάλο χρονικό διάστημα γίνονται συχνά καταθλιπτικοί, γεγονός που οδηγεί στον εθισμό στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Μέσα από τον εθισμό πολλοί από αυτούς καταλήγουν στο εμπόριο ναρκωτικών. Τα κορίτσια γίνονται συχνά έφηβες μητέρες».
Η Hennie van Meerkerk πιστεύει ότι αυτή η εικόνα είναι πολύ αισιόδοξη. Είναι η πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Scalda, μιας σχολής επαγγελματικής κατάρτισης στην Zeeland για πρώην μαθητές Γυμνασίου που έχουν εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο και είναι άνεργοι, και περιγράφει μια νέα κατηγορία νέων ανθρώπων με πολλαπλά προβλήματα. «Πολλοί έχουν ψυχολογικά προβλήματα, υποφέρουν από κατάθλιψη και συχνά συγκρούονται με την αστυνομία».
Η εγκληματικότητα είναι μια δικαιολογημένη ανησυχία, σύμφωνα με τον Mascherini. Η μελέτη του δείχνει ότι οι νέοι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στο να πέφτουν θύματα των ναρκωτικών και του αλκοόλ. «Αυτό μπορεί να είναι τόσο η αιτία της εγκατάλειψης του σχολείου ή της ανεργίας, όσο και το αποτέλεσμα της εγκατάλειψης του σχολείου και της ανεργίας. Οι νέοι που κάθονται στο σπίτι τους για μεγάλο χρονικό διάστημα γίνονται συχνά καταθλιπτικοί, γεγονός που οδηγεί στον εθισμό στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Μέσα από τον εθισμό πολλοί από αυτούς καταλήγουν στο εμπόριο ναρκωτικών. Τα κορίτσια γίνονται συχνά έφηβες μητέρες».
Η Van Meerkerk σχολιάζει: «Σχεδόν δεν υπάρχουν διαθέσιμες μόνιμες θέσεις εργασίας. Είναι ακριβώς αυτοί οι νέοι άνθρωποι που δεν μπορούν να εκφραστούν καλά ή που είχαν μια ταραγμένη εφηβεία, οι οποίοι υποφέρουν περισσότερο». Ο Eimers το επιβεβαιώνει. «Ο αριθμός αυτός δεν μπορεί να είναι τόσο υψηλό όπως στην Ισπανία ή την Ιταλία, αλλά ο σκληρός πυρήνας των προβληματικών νέων μας αυξάνεται ως αποτέλεσμα της κρίσης και μπορείτε να προβλέψετε τα προβλήματα που θα έχουν στην εργασία, ενόσω είναι ακόμα στο σχολείο. Θα πρέπει να υπάρχει καλύτερη συνεργασία μεταξύ των τοπικών αρχών, των οργανισμών παροχής υπηρεσιών και όσων είναι υπεύθυνοι για την υποχρεωτική φοίτηση στο σχολείο. Δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι κάτι να πάει στραβά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου