Αστικοί θρύλοι

“Εάν από τις Δώδεκα έως τις Τρεις μετά τα μεσάνυχτα σχηματίσεις στο τηλέφωνό σου τον αριθμό 666, τότε θα σου απαντήσει μια φριχτή φωνή που θα σου λέει τρομερά πράγματα, ενώ θα ακούγονται κραυγές, ουρλιαχτά και υστερικά γέλια. Είναι ο ίδιος ο Διάβολος που απαντάει στο τηλεφώνημά σου. εγώ δεν τολμάω να το κάνω αλλά μου το είπε ένας φίλος μου που ένας φίλος του το είχε κάνει και δεν μπορούσε να κοιμηθεί τα βράδια μετά από αυτό…”
Θα μπορούσε να αποτελεί τη βάση μιας διαφήμισης εταιρείας κινητής ή σταθερής τηλεφωνίας και όμως δεν είναι κάτι τέτοιο αλλά η βάση ενός Αστικού Θρύλου. Με τον όρο αυτό εννοούμε τη δημιουργία και διάδοση ιστοριών εν είδη φήμης, την οποία επιβεβαιώνει κάποιος μάρτυρας που συνήθως εκείνος που την διηγείται δεν γνωρίζει προσωπικά αλλά αποτελεί γνωστό κάποιου άλλου γνωστού, ο οποίος ποτέ δεν αποκαλύπτεται.
Οι ιστορίες αυτές αποκαλούνται “αστικοί” θρύλοι αν και δεν εκτυλίσσονται πάντοτε σε αστικό περιβάλλον.

Ο όρος δημιουργήθηκε κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1960 έτσι που να υπάρχει διάκριση μεταξύ των σύγχρονων ιστοριών και των παλιότερων της λαϊκής παράδοσης. Όπως και οι τελευταίες έτσι και οι πρώτες ενδέχεται να έχουν μέσα τους κάποιο σπόρο αλήθειας αλλά γενικά διακατέχονται από υπερβολή και διαστρέβλωση τόση που ο περισσότερος πλέον κόσμος δεν τις πιστεύει και τις χαρακτηρίζει ως εκφράσεις εκκεντρικότητας, παραπληροφόρησης και δεισιδαιμονίας. Είναι σε τέτοιο βαθμό μάλιστα η υπερβολή που πλέον αγνοείται εκείνη η περίφημη μικρή δόση αλήθειας που μπορεί να κρύβεται μέσα τους.
Θεωρώ ότι εάν κανείς καθίσει να κάνει μια σοβαρή έρευνα για αυτές τις ιστορίες, μπορεί να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα. Η ψυχολογία και η κοινωνιολογία, ίσως και άλλοι τομείς γνώσης να μπορούν να επωφεληθούν από τη μελέτη των αστικών θρύλων, γιατί στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η εκπεφρασμένη ψυχολογία του πλήθους. Για αυτό ας μην βιαζόμαστε να απορρίπτουμε το οτιδήποτε.
Ο τελευταίος μήνας του χρόνου θα είναι αφιερωμένος στους αστικούς θρύλους. Θα προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε μερικούς από αυτούς, θα μιλήσουμε για τη δομή τους και θα ασχοληθούμε με κάποιους που συναντάμε στην Ελλάδα και αλλού στον κόσμο. Για ακόμη μια φορά η συμμετοχή η δική σας θα είναι χρήσιμη, καθώς μπορείτε να αναφέρετε οποιονδήποτε θρύλο έχετε οι ίδιοι ακούσει.

Δομή και τυπικά στοιχεία των αστικών θρύλων 

Όπως προαναφέρθηκε, ένας τυπικός αστικός θρύλος ξεκινά με την παραδοχή ότι η ιστορία που θα ακολουθήσει βιώθηκε από τον φίλο ενός φίλου ή από κάποιον απροσδιόριστο, άρα και μη επαληθεύσιμο γνωστό. Η διάδοσή της γίνεται στόμα με στόμα και, όπως είναι αναμενόμενο, σε κάθε μετάδοσή της παραποιείται ελαφρώς ενώ προστίθεται ολοένα και αυξανόμενο το στοιχείο της υπερβολής.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό τους είναι η απουσία δεδομένων που θα οδηγούσαν σε επαλήθευση της ιστορίας. Τα στοιχεία του φίλου του φίλου ποτέ δεν δίνονται ή δίνονται με τρόπο που δεν μπορούν να επαληθευτούν, για παράδειγμα “ο φίλος μου ο Κώστας έχει ένα φίλο τον Γιάννη, ο οποίος έζησε το εξής… ή άκουσε από τον φίλο του το Γιάννη ότι ένας ξάδερφός του…” Τοποθεσίες μπορεί να περιγράφονται με ακρίβεια ή εντελώς αόριστα, όπως αόριστος είναι συνήθως ο χρόνος στον οποίο συνέβη μια εμπειρία (π.χ. πριν μερικά χρόνια).
Οι περισσότερες από αυτές, ευθέως ή εμμέσως έχουν “διδακτικό” ή αποτρεπτικό χαρακτήρα, αποθαρρύνοντας τον ακροατή από το να κάνει κάτι ή ενθαρρύνοντάς τον να κάνει κάτι άλλο. Σε κάποιες περιπτώσεις σκοπός του αστικού θρύλου είναι η δημιουργία ενός φοβικού κλίματος που σχετίζεται με μια καθιερωμένη συνήθεια του πλήθους ή η δημιουργία λανθασμένων εντυπώσεων γύρω από κάποια επιστημονική γνώση ή κατάκτηση. Και σε αυτή την περίπτωση, όπως και στις άλλες, απουσιάζουν τα στοιχεία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διερεύνηση της υπόθεσης. Πιστές στο ύφος των παραμυθιών και των θρύλων


Η bloody Mary

Συμφώνα με τον πιο γνωστό αστικό θρύλο αν κάποιος σταθεί μπροστά σε ένα καθρέφτη σε σκοτεινό δωμάτιο και φωνάξει 12 φορές «Bloody Mary», αρχίζοντας από τα μεσάνυχτα, θα εμφανιστεί το τρομακτικό πρόσωπο μιας κοπέλας στο τζάμι, γεμάτη όρεξη ακόμη και να σας επιτεθεί.
Η αιμοσταγής Μαίρη λέγεται πως ήταν μάγισσα που κάποτε έκαψαν λόγω της ειδεχθούς ενασχόλησής της με τη Μαύρη Μαγεία, ενώ υπάρχει η άποψη ότι ήταν ένα κορίτσι που είχε γεννηθεί παλιά, με παραμόρφωση στο πρόσωπο και σκοτώθηκε κατά λάθος, όταν ένα χαζό αστείο που της έκαναν κάποιοι πήγε στραβά.

Σατανάς στον καθρέφτη

Να μια “καλή” ιδέα για νέους κι ανόητους που δεν έχουν πως να περάσουν την ώρα τους. Μπορούν λοιπόν μεταξύ δώδεκα και τρεις μετά τα μεσάνυχτα να ανάψουν ένα κερί, να σταθούν μπροστά σε έναν καθρέφτη και να φωνάξουν τρεις φορές το όνομα του Σατανά. Με το που θα το κάνουν, με τη σειρά του κι εκείνος θα τους κάνει τη χάρη να τον δουν στον καθρέφτη να στέκεται πίσω τους. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να γυρίσουν, παρά να σβήσουν το κερί και να φύγουν από εκεί. Και σε αυτή την περίπτωση δεν το έχει κάνει εκείνος που το διηγείται αλλά φίλος ενός φίλου που σε άλλες περιπτώσεις το τήρησε κατά γράμμα και όλα καλά και σε άλλες δεν το τήρησε και ακόμα τον τρέχουν για θεραπείες…

(Βεβαία το θέμα με τους καθρέφτες το συναντάμε σε πολλές μορφές στο θέμα της επικοινωνίας με αλλά όντα και μορφές) 

Πολύ ακόμα θρύλοι αναφέρονται σε περίεργα άτομα σε νυχτερινούς δρόμους

Ο ωτοστόπερ που εξαφανίζεται 

Διάσημος αστικός θρύλος είναι και ο εξαφανιζόμενος ωτοστόπερ. Οδηγείτε το αμάξι σας συνήθως σε κάποιον ερημικό ή όχι πολυσύχναστο δρόμο, όταν βλέπετε κάποιον να σας κάνει ωτοστόπ. Σταματάτε και βλέπετε ότι είναι κάποιος, άντρας ή γυναίκα, ενήλικας ή παιδί, ο οποίος συνήθως δεν μιλάει πολύ και του προτείνετε να τον μεταφέρετε λίγο παρακάτω. Δέχεται, μπαίνει στο αμάξι και λίγο αργότερα εξαφανίζεται!
Η ιστορία αυτή είναι ο βασικός κορμός, ωστόσο υπάρχουν δεκάδες παραλλαγές. Μια από αυτές θέλει τον άγνωστο να εξαφανίζεται ήρεμα, χωρίς παρενέργειες, καμιά φορά κοντά σε κάποιο σημείο που αργότερα υποτίθεται πως γίνεται γνωστό ότι ο ίδιος είχε χάσει τη ζωή του σε τροχαίο δυστύχημα. Σε μια άλλη παραλλαγή ο άγνωστος χάνεται αφού πρώτα έχει προειδοποιήσει για την επικινδυνότητα του σημείου του δρόμου, στον οποίο πάλι αργότερα γίνεται γνωστό πως είχε χάσει τη ζωή του.
Υπάρχουν όμως και χειρότερες παραλλαγές, κατά τις οποίες ο άγνωστος, πριν εξαφανιστεί, προκαλεί φόβο και τρόμο στον οδηγό, καθώς αυτός διαπιστώνει πως στην πραγματικότητα είναι έναν νεκρό ή κάποιο κακό πνεύμα που μεταφέρει με το αμάξι του…

Η χαμένη κοπέλα

Κάποτε λένε ότι ένας άντρας που οδηγούσε μια βροχερή νύχτα, πήρε απ’ τον δρόμο μια νεαρή κοπέλα που ήταν έρμαιο του κρύου. Όταν μπήκε στο αυτοκίνητο παρέμεινε σιωπηλή, απλά απάντησε σε ερώτηση σχετικά με το αν θέλει να την πάει σπίτι της. Εκείνη είπε ότι “Μου έχει λείψει, με ανάγκασαν να φύγω” με μια δόση θλίψης. Ο άντρας κατάλαβε πως θα αντιμετώπιζε μάλλον οικογενειακά προβλήματα. Δεν συνέχισε την συζήτηση από ευγένεια και όταν έφτασαν στην γειτονιά της, της ζήτησε να του δείξει το σπίτι της. Εκείνη δειλά του έδειξε με το δάχτυλό της ένα παλαιό μεγάλο σπίτι. Όταν γύρισε το βλέμμα του στην κοπέλα, είδε πως το κάθισμα ήταν άδειο! Δεν μπορούσε να καταλάβει πως είναι δυνατόν να κατέβηκε τόσο γρήγορα που να μην την δει. Βγήκε απ’ το αυτοκίνητο και κατευθύνθηκε προς το σπίτι. Χτύπησε την πόρτα. Του άνοιξε μια γηραιά κυρία που κρατούσε την φωτογραφία της κοπέλας που μόλις είχε φέρει! “Είναι η μεγάλη κόρη μου, την χάσαμε πριν 8 χρόνια, σκοτώθηκε σε τροχαίο” του είπε, “ευχαριστούμε που την έφερες” …Η πόρτα έκλεισε κι ο άντρας έμεινε παγωμένος να κοιτάει την δρύινη πόρτα…